Beeldvorming en betrekkingen. Nieuwsberichtgeving over Koninkrijksrelaties in Arubaanse, Curaçaose en Nederlandse kranten, 2005-2011

Binnen deze dissertatie staat de beeldvorming en nieuwsberichtgeving over Koninkrijksrelaties in Aruba, Curaçao en Nederland gedurende de periode 2005-2011, centraal. Het gevolg van de keuze van de eilandelijke bevolkingen om de bestaande banden binnen het Koninkrijk te herstructureren, brengt contrasterende loyaliteiten van de bevolking, verhitte politieke discussies, negatieve discoursen en beeldvorming door politici en in media, en steeds oplaaiende spanningen tussen de Koninkrijkspartners, aan het licht. Na intensieve onderhandelingen over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en de benodigde Statuutsherziening tussen 2005 en 2010, bestaat het trans-Atlantische Koninkrijk der Nederlanden sinds 2010 uit de landen Curaçao, Aruba, Sint-Maarten en Nederland, inclusief de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Aan weerszijden wordt het Koninkrijk echter anders bekeken en ervaren. Voor de landen Aruba en Curaçao komt de verbondenheid met het grotere geheel van het Koninkrijk der Nederlanden, in allerlei dagelijkse aspecten tot uitdrukking. Voor Nederland geldt de verbondenheid in veel mindere mate en hebben het Koninkrijk of de andere Koninkrijkslanden amper of zelfs geen impact op de dagelijkse realiteit. Aandacht vanuit de politiek of in de media betreft doorgaans de eenzijdige financiële geldstroom, de overlast van Antilliaanse jongeren in de zogenoemde ‘Antillengemeenten’ in Nederland, drugskoeriers en corruptie in de eilandelijke besturen of de Nederlandse dominantie en het gebrek aan kennis over en respect voor de Caribische cultuur en eilandelijke samenlevingen. De bestaande beeldvorming is een bepaalde interpretatie van de Koninkrijkswerkelijkheid, maar schept tevens een eigen realiteit. Het uiteenlopende en gemengde beeld over de betrekkingen tussen de verschillende delen van het Koninkrijk is niets nieuws. De beeldvorming vloeit voort uit de eeuwenlange verbondenheid van de landen in het Koninkrijk en is een wisselwerking tussen de berichtgeving in de media en gedachten, ideeën, overtuigingen, associaties en denkbeelden die bij de Koninkrijkspartners leven over de relaties. Al vanaf de koloniale tot en met de huidige postkoloniale relaties, domineren een aantal constante thema’s de verhoudingen. Het gaat om bestuurlijke, financieel-economische en geopolitieke ontwikkelingen en thema’s als staatsburgerschap/nationaliteit, migratie en integratie, culturele verschillen en de geopolitieke situatie. Dit proefschrift is een poging om vanuit een mediaperspectief onderzoek te verrichten naar beeldvorming over Koninkrijksrelaties. De grote staatkundige veranderingen van het Koninkrijk in de periode 2005-2011 en de (media)belangstelling ervoor, bieden een interessante en goede afbakening voor een vergelijking tussen de drie landen. De keuze voor de analyse van media, heeft te maken met de belangrijke intermediërende functie die media voor communicatie en beeldvorming in het Koninkrijk der Nederlanden hebben. Het centrale uitgangspunt van dit onderzoek is de vaststelling dat de beeldvorming over de relaties terugkomt in en mogelijk versterkt wordt door de nieuwsberichtgeving erover. De rol en de bijdrage die Arubaanse, Curaçaose en Nederlandse media leveren staat dan ook centraal en leidt tot de centrale onderzoeksvraag: Hoe is de beeldvorming rondom Koninkrijksrelaties in Arubaanse, Curaçaose en Nederlandse kranten over de periode 2005-2011 te typeren en welke rol spelen media en journalistiek in de beeldvorming? Dit onderzoek is gelaagd van opzet. Een sociaalhistorische literatuurstudie brengt de voornaamste wetenschappelijke beschrijvingen van de onderlinge relaties en de bestaande beeldvorming over Koninkrijksrelaties in kaart. Via een zogenoemde veldverkenning en interviews met lokale journalisten en media-experts, zijn de medialandschappen en de rol van de journalistiek van in Aruba en Curaçao belicht, en vergeleken met de Nederlandse. Ook is de inhoud van de nieuwsberichtgeving van zes kranten uit Curaçao, Aruba en Nederland in de periode 2005-2011 geanalyseerd. Dit deel valt uiteen in een kwantitatief-systematische inhouds- en framinganalyse en een kwalitatief- interpretatieve discoursanalyse.