Functionarissen van de mensheid: Husserliaanse fenomenologie, de UNESCO, en het probleem van universalisme in wetenschap en cultuur

UNESCO’s constitutie werd 75 jaar geleden getekend. Het ambitieuze originele mandaat was om “vrede op te bouwen in de geesten van mannen en vrouwen” door samenwerking in onderwijs, wetenschap en cultuur te ondersteunen. In 1935 had Edmund Husserl al gewaarschuwd tegen nauwe, positivistische opvattingen van wetenschap en cultuur, die zouden leiden tot waardenrelativisme, biologisch racisme, en nationalisme, en gepleit voor Europese ‘vernieuwing.’ In deze geest diende de Vlaamse filosoof H.L. Van Breda een aanvraag in bij UNESCO in 1949, met brieven door 40 vooraanstaande intellectuelen, waarin hij Husserl’s filosofische erfenis presenteerde als een bijdrage aan de vernieuwing van een universele wereldcultuur na WO II. Door het succes van het dossier kon Husserl’s belangrijke werk, De Crisis, postuum worden uitgegeven en werd fenomenologie in het centrum van het naoorlogse leven gesitueerd. Zijn idee van filosofen als “funcionarissen van de mensheid” werd een cultureel programma geleid door het regulatieve idee van internationaal federaal bestuur gebaseerd op universele rationele principes. Dit project zal, voor het eerst, het dossier presenteren en kritisch beoordelen in referentie naar de cultureel relativisme/universalisme controverse binnen UNESCO en binnen fenomenologie, en het potentieel van een Husserliaanse aanpak voor het formuleren van oplossingen voor de huidige crisis van UNESCO, die draait om wetenschap en onderwijs in (inter)nationale culturen, kritisch overwegen