Diepte-selectieve chemische beeldvorming van cultureel erfgoedobjecten (DICHO).

Ondanks de mogelijkheid tot het succesvol karakteriseren van de toestand van materialen van schilderijen alsook andere kunstobjecten op niet-invasieve wijze, Macro X-Ray Fluorescentie beeldvorming (MA-XRF) lijdt aan een nadeel dat zijn meest gewaardeerde toepassing aanzienlijk beïnvloedt nl het onthullen verborgen functies en overgeverfde composities. Hoewel de penetratieve eigenschappen van de primaire en secundaire röntgenstralen met voordeel kunnen worden gebruikt om ondergrondse informatie te onthullen die cruciaal is voor kunsthistorici en –conservatoren, zal de mate waarin een bepaalde laag selectief gevisualiseerd kan worden, afhangen van de exclusieve aanwezigheid van een element in die laag. Bijgevolg verschijnen lagen met een vergelijkbare elementaire signatuur vermengd in hetzelfde distributiebeeld terwijl de exacte volgorde van de lagen onduidelijk blijft. Bijgevolg is in veel gevallen een (betwiste) monsterextractie verplicht om de gedetecteerde elementen toe te wijzen aan een specifieke laag binnen de verfstratigrafie. Om chemische beeldvorming met een extra dieptedimensie aan te vullen, wordt een dubbele aanpak gepresenteerd: (1) het scheiden van de oppervlaktesignalen van diepere signalen door de MA-XRF-detector hoekgeometrie uit te breiden en de resulterende potentiële diepte-informatie te benutten die binnen de absorptie-effecten op emissielijn verhoudingen ligt door een niveau van gegevensverwerking toe te voegen aan het bestaande protocol; (2) het reconstrueren van de opbouw van de laag en de toewijzing van de gedetecteerde signalen door een infrarood thermografische camera op te nemen in de meetopstelling. Om het aantal aanwezige lagen en hun volgorde te karakteriseren, zal een multi-sinus warmte-excitatie worden gebruikt in het spectrale bereik van 1.5-5μm, gecombineerd met toepassing specifieke post-processing van de hypercube-afbeeldingen in het frequentiedomein. De voorgestelde multimodale MA-XRF + IRT-meetmethodologie is ontwikkeld op basis van testmodellen en gevalideerd op historische schilderijen en houten panelen, in samenwerking met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSK) te Antwerpen.

Trefwoorden:HYPERSPECTRALE DATA-ANALYSE, KUNSTCONSERVERING, HYPERSPECTRALE BEELDVORMINGSSYSTEMEN, THERMOGRAFIE

Disciplines:Datavisualisatie en beeldvorming, Erfgoed en culturele conservatie