Optimaliseren van de compostering van runderstalmest en van de dikke fractie van runderdrijfmest (OPTIMANURE)

Dit onderzoek beoogt de verdere optimalisatie van de kwaliteit (homogenisatie, volumevermindering, hygiënisatie,…) van gecomposteerde stalmest en runderdrijfmest (dikke fractie). Stalmest is immers een potentieel interessant product in het kader van organische stof-aanvoer. Bedoeling is dat we met meerdere proefopstellingen de volgende onderzoeksvragen beantwoorden: Zorgt compostering van runderstalmest op de kopakker voor minder risico op nutriëntenverliezen naar het grond- en/of oppervlaktewater? Wat is het verschil in het verloop van het verteringsproces en de productkwaliteit met een onbehandelde opslag op de kopakker? Is er een verschil in composteerverloop indien de runderstalmest op de kopakker wordt gecomposteerd versus op een vloeistofdichte vloer? Hoe optimaliseren we de compostering van de dikke fractie na scheiden van drijfmest: kunnen we nutriëntenverliezen beperken (zowel naar bodem als naar lucht) via toevoeging van stro, kleimineralen, biokatalysatoren en/of runderstalmest? Wat is de invloed op de kwaliteit van de compost?

We stippelen experimentele pistes uit voor de verwerking en toepassing van runderstalmest en dikke fractie van runderdrijfmest na scheiding, geschikt voor specifieke bedrijfssituaties. We evalueren de waarde van verschillende reststromen voor het opmengen in een bepaalde verhouding bij vaste mesttypes, en we kijken welke composteringstechniek de beste resultaten geeft. Via composteerproeven op veldschaal, zowel op een vloeistofdichte vloer als op de kopakker, gaan we na of de kwaliteit verhoogt en de nutriëntenverliezen verminderen bij de opslag en bewerking van vaste rundermest. We zetten rillen op waarbij de mest al dan niet bijgemengd wordt met andere (plantaardige) stromen of additieven. Door de bijmenging van stromen met een hogere C/P-verhouding dan de vaste mest onderzoeken we of het eindproduct een (nog) hogere gebruikswaarde kan hebben voor de landbouw. Voor de additieven wordt nagegaan of deze in staat zijn de nutriëntenverliezen tijdens het proces te beperken. Aan het begin, tijdens en op het einde van de opslag of de compostering wordt de kwaliteit (nutriënteninhoud en –beschikbaarheid, en de stabiliteit) bepaald, er wordt ook gekeken in hoeverre het materiaal stikstof vrijstelt dan wel immobiliseert. Gedurende alle processen meten we eveneens de gasvormige verliezen.

Er is een groeiende bezorgdheid rond de mogelijke afzet en toepassing van stalmest gegeven de verstrengde bemestingsnormen voor fosfaat en de reglementering voor opslag en transport van stalmest binnen het mestdecreet. Er circuleren in de sector heel wat vragen rond goede opslag en bewaring van deze materialen (hoe risico op verontreiniging milieu vermijden? hoe anderzijds kwaliteit van deze producten behouden? hoe dit alles economisch haalbaar maken? …), maar evenzeer rond hygiënisatie via compostering. Compostering van runderstalmest (en de dikke fractie van runderdrijfmest) biedt mogelijks een aantal voordelen enerzijds naar toepassing en anderzijds naar het beperken van de nutriëntenverliezen tijdens de opslag van deze mesttypes.