Analyse van posities van ongeloof en opvattingen over ‘het Goddelijke’ bij niet-religieuze mensen in België, Griekenland en Noorwegen: Een kwalitatief empirisch onderzoek.

Het academische discours over religie, spiritualiteit en geloof was traditioneel de taak van theologen en religiewetenschappers op het gebied van religiestudies. Desalniettemin bracht de groeiende aanwezigheid van individuen die zich niet identificeren met een bepaalde religie in de hedendaagse samenleving een tekort aan vertegenwoordiging van deze demografische groep in de academische theologie en religiestudies aan het licht. Dit doctoraat speelt in op dit gebrek aan zichtbaarheid door de resultaten te presenteren van een kwalitatief empirisch onderzoek naar niet-religieuze personen uit verschillende Europese culturele contexten. Meer bepaald toont deze studie aan hoe niet-religieuze personen uit België, Griekenland en Noorwegen hun niet-religieuze identiteit, hun persoonlijke levensloop en hun ontmoetingen met (niet)religie in hun dagelijks leven begrijpen en verwoorden, en verklaart hoe de deelnemers aan het onderzoek een reeks aanverwante onderwerpen begrijpen en hierop reageren, zoals hun visies op spiritualiteit, religie en de concepten van God en een hogere macht. Naast de wijze waarop niet-religie in de onderzochte contexten tot uiting komt, gaat dit onderzoek bijkomend in op de vraag naar de rol van de culturele omgeving bij het ontwikkelingen van deze visies.

Dit onderzoek toont aan dat niet-religieus zijn meer inhoudt dan louter de afwezigheid van religie of dan een ontkenning, afwijzing of onzekerheid met betrekking tot het bestaan van een god of hogere macht. In plaats daarvan suggereren de bevindingen dat niet-religieuze individuen een grote diversiteit aan perspectieven en inzichten vertonen met betrekking tot (niet)religie en spiritualiteit en beïnvloed zijn door een breed scala aan persoonlijke achtergronden en huidige contextuele invloeden. De studie toont aan dat culturele context een belangrijke rol speelt in hoe niet-religieuze opvattingen worden gevormd en geuit op basis van een diepgaande studie van de deelnemers hun persoonlijke achtergrond, hun identiteit en hun perceptie van religie, spiritualiteit en de concepten van god/een hogere macht. Daarbij identificeert de studie enkele constante en opmerkelijke verschillen tussen deelnemers uit België, Griekenland en Noorwegen die betrekking hebben op hun ervaringen met religie tijdens hun opvoeding, hun perceptie van de verhouding tussen kerk en staat en de aanwezigheid van religie in de publieke ruimte, en hun houding ten opzichte van de belangrijkste religieuze instellingen in hun respectievelijke landen. Naast deze verschillen tussen de verschillende culturen, worden ook bepaalde gemeenschappelijke kenmerken aangeduid, die de deelnemers ondanks hun culturele achtergrond delen.

Deze studie wenst de breuklijn tussen de academische studie van niet-religie en de academische studie van religie, in het bijzonder de theologie, te overbruggen. Er wordt een pleidooi gevoerd om onderzoek te verrichten naar houdingen en meningen met betrekking tot (niet)religie, seculariteit en (niet)geloof in samenspraak met andere disciplines die interesse in deze onderwerpen tonen. Bovendien benadrukt dit onderzoek de noodzaak voor theologen en religiewetenschappers om niet-religie en de daarmee samenhangende expressies te onderzoeken om zo de academische studie naar religie en spiritualiteit te verbreden. Op deze wijze kan de exclusieve studie van religieuze en spirituele opvattingen overstegen worden en toegewerkt worden naar een meer alomvattend begrip van religie, spiritualiteit en het ontbreken daarvan. Het aanvaarden van meer flexibele en open definities van de studie van (niet)religie als een academisch vakgebied dat zowel religieus/gelovig als niet-religieus/niet-gelovig (theologisch) denken omvat, zou theologen, religiewetenschappers en onderzoekers op het gebied van niet-religie ten goede kunnen komen door ruimte te creëren voor (methodologische en theoretische) openheid, academische samenwerking, interdisciplinaire betrokkenheid en uiteindelijk een  beter begrip van het (niet)religieuze landschap.