Mystiek erfgoed en moderne identiteiten. Receptie en toe-eigening van de middeleeuwse 'Vlaamse' mystica Hadewijch tijdens het interbellum in België.

Dit project biedt een exhaustieve studie van de polymorfe receptie van de Middelnederlandse mystieke schrijfster Hadewijch (ca. 1240) in Vlaanderen (inclusief Brussel) tijdens het Interbellum. In een samenleving gekenmerkt door acute verzuiling werd het voorheen nauwelijks bekende oeuvre van Hadewijch enthousiast uitgegeven, vertaald en verspreid door intellectuelen uit zeer diverse kringen. Flamingante katholieken, francofone modernisten, avant-garde kunstenaars – allemaal creëerden ze 'hun Hadewijch'. Het project onderzoekt de onderliggende redenen daarvoor en vertrekt daarbij van de door recent onderzoek aangeleverde bevinding dat het 'Vlaamse literaire erfgoed' in het interbellum een groter scala aan groepen inspireerde dan tot nog toe gemeenlijk wordt aangenomen. De casus wordt onderzocht middels een gecombineerde methode die gebruik maakt van werkwijzen en concepten uit de receptiestudies, de vertooganalyse en de imagologie. De aanpak is drieledig. Een materiële en contextuele analyse van alle publicaties over Hadewijch die in Belgie tijdens het interbellum werden gepubliceerd, geeft zicht op de belangrijkste actoren, hun netwerken, en hun opvattingen en motivaties. Deze bevindingen worden verrijkt met archiefonderzoek. Vervolgens wordt de symbolische productie van Hadewijch als nationale figuur bestudeerd via een discursieve en narratieve analyse van een weloverwogen selectie van teksten. Een 'indexicale' lectuur van de teksten zal een genuanceerde typologie van geconstrueerde Hadewijchbeelden opleveren en de ideologische motieven voor de verspreiding van haar werk reveleren. Tenslotte worden de bevindingen van stap één en twee gecorreleerd, wat zal leiden tot een gedifferentieerd beeld van de receptie en toe-eigening van Hadewijch in verschillende maatschappelijke kringen, waarbij kruisverbanden, op het vlak van netwerken en op het vlak van opvattingen, zichtbaar worden. Het unieke perspectief van de multifocale receptie van Hadewijch dwingt ons om kritisch afstand te nemen van klassieke tegenstellingen zoals katholiek vs. liberaal en traditioneel vs. modern(istisch). Het onderzoek levert daardoor een vernieuwende cultuurgeschiedenis van Vlaanderen in het interbellum, waarin diverse vormen van Vlaamse identificatie zichtbaar worden die tot nu toe onderbelicht bleven. De studie biedt bovendien een belangrijke bijdrage tot de moderne receptiegeschiedenis van een middeleeuwse schrijfster die vandaag wordt beschouwd als een canonauteur van de Nederlandse letterkunde en een belangrijke exponent van de Westerse mystiek. Meer algemeen levert het project nieuwe inzichten op in de wijzen waarop (literair) erfgoed wordt toegeëigend voor de constructie van identiteiten.

Trefwoorden:NEDERLANDSE LITERATUUR, CULTURELE IDENTITEIT, CULTUREEL ERFGOED, MYSTIEKE TEKSTEN

Disciplines:Geschiedenis, Talen, Literatuurwetenschappen