< Terug naar vorige pagina
Project
Fondements theologique et ontologique de l'impératif d'exister de l'humanité. Réflexion à partir de l'éthique du futur
De mens is ontologisch een 'être-au-monde'. Deze existentiale gedachte openbaart, vanuit zijns- of ontisch oogpunt, de wereld of de natuur als de visibele ruimte van onze spatiotemporele existentie. Zonder de natuur heeft onze 'être-en-situation' geen reden van bestaan.
De macht van het technologisch vernunft van de mens heeft echter de kwetsbaarheid van de natuur aangetoond. Zelfs de mens ontsnapt niet meer aan de macht van de technologie zodat het niet meer uitgesloten is dat zowel mens als natuur slachtoffer kunnen worden. Om zowel de ecologische als de bioethische vragen die de techniek aan de mens stelt, te behandelen, ontwikkelde Hans Jonas zijn idee van 'impératif dexister de lhumanité'. Gezien de kwetsbaarheid en de fragiliteit van zowel mens als natuur, roept hij op tot een nieuwsoortige verantwoordelijkheid: "Au moment où lexistant humain commence à violer les frontières de la nature par la création de chimère homme-animal, récemment autorisée en Angleterre, quelles sont les choix à faire pour ne pas mettre en péril le futur de lhumain et de lhumanité? Quelle humanité voulons-nous pour les générations futures et avec quel environnement?" In zijn tijd sprake Jonas over "léthique du futur, commensurable à la portée du pouvoir que la technique moderne confie à lhomme, pour juguler le déficit existentiel de lhumanité et réorienter positivement le destin." Hij bedoelde vooral een transformatie van de traditionele ethiek die gekenmerkt wordt door antropocentrisme en een instrumentalisering van de natuur: "Léthique du futur exploite ainsi lheuristique de la peur comme tremplin à la responsabilité face à lexister de lhumanité qui devient désormais un impératif moral à cause de dommages technologiques, lequel impératif est aussi opérationnel en bioéthique." Maar op welke basis dient zo'n imperatief gefundeerd te worden en waarom zouden we actie moeten ondernemen? Jonas geeft hierop een theologisch antwoord dat start met een herlezing van genesis. Zonder respect voor de eigenwaarde van de natuur en de biodiversiteit die geschapen zijn door God, kan het niet. Om mogelijke kritiek te vermijden op het feit dat er een theologisch antwoord gegeven wordt op een existentiële vraag, spreekt hij liever over een 'fundament ontologique, à savoir lautoaffirmation de lêtre, de la nature ou de la vie qui, par ce fait même, doit être considérée comme une valeur, préférable au non-être."
Deze stelling van Jonas geeft te denken en vormen het uitgangspunt om in het verlengde van de beschrijving van zijn standpunten na te denken over theologische redenen om een standpunt dat "au delà de l'anthropocentrisme" ligt uit te bouwen en verder te reflecteren over antropocentristische versus non-antropocentristische theorieën.
De macht van het technologisch vernunft van de mens heeft echter de kwetsbaarheid van de natuur aangetoond. Zelfs de mens ontsnapt niet meer aan de macht van de technologie zodat het niet meer uitgesloten is dat zowel mens als natuur slachtoffer kunnen worden. Om zowel de ecologische als de bioethische vragen die de techniek aan de mens stelt, te behandelen, ontwikkelde Hans Jonas zijn idee van 'impératif dexister de lhumanité'. Gezien de kwetsbaarheid en de fragiliteit van zowel mens als natuur, roept hij op tot een nieuwsoortige verantwoordelijkheid: "Au moment où lexistant humain commence à violer les frontières de la nature par la création de chimère homme-animal, récemment autorisée en Angleterre, quelles sont les choix à faire pour ne pas mettre en péril le futur de lhumain et de lhumanité? Quelle humanité voulons-nous pour les générations futures et avec quel environnement?" In zijn tijd sprake Jonas over "léthique du futur, commensurable à la portée du pouvoir que la technique moderne confie à lhomme, pour juguler le déficit existentiel de lhumanité et réorienter positivement le destin." Hij bedoelde vooral een transformatie van de traditionele ethiek die gekenmerkt wordt door antropocentrisme en een instrumentalisering van de natuur: "Léthique du futur exploite ainsi lheuristique de la peur comme tremplin à la responsabilité face à lexister de lhumanité qui devient désormais un impératif moral à cause de dommages technologiques, lequel impératif est aussi opérationnel en bioéthique." Maar op welke basis dient zo'n imperatief gefundeerd te worden en waarom zouden we actie moeten ondernemen? Jonas geeft hierop een theologisch antwoord dat start met een herlezing van genesis. Zonder respect voor de eigenwaarde van de natuur en de biodiversiteit die geschapen zijn door God, kan het niet. Om mogelijke kritiek te vermijden op het feit dat er een theologisch antwoord gegeven wordt op een existentiële vraag, spreekt hij liever over een 'fundament ontologique, à savoir lautoaffirmation de lêtre, de la nature ou de la vie qui, par ce fait même, doit être considérée comme une valeur, préférable au non-être."
Deze stelling van Jonas geeft te denken en vormen het uitgangspunt om in het verlengde van de beschrijving van zijn standpunten na te denken over theologische redenen om een standpunt dat "au delà de l'anthropocentrisme" ligt uit te bouwen en verder te reflecteren over antropocentristische versus non-antropocentristische theorieën.
Datum:1 okt 2008 → 6 jul 2011
Trefwoorden:Hans Jonas, Philosophy of Technology, Fundamental Moral Theology, Engineering Ethics
Disciplines:Theologie en religiestudies, Andere filosofie, ethiek en religiestudies niet elders geclassificeerd, Theorie en methodologie in de filosofie, Filosofie, Ethiek
Project type:PhD project