Titel Promotor Affiliaties "Korte inhoud" "Veroorzaakte de pest graancrisissen? Het ontrafelen van de mechanismen die het verband tussen epidemieën en voedselbevoorrading verklaren in de late middeleeuwen." "Tim Soens" "Centrum voor Stadsgeschiedenis!" "In premoderne samenlevingen veroorzaakten graancrisissen en epidemieën de meeste grote sterftepieken, zeker wanneer ze samenvielen. Onderzoek naar de wisselwerking tussen honger en epidemieën kon tot nog toe geen duidelijk chronologisch verband of sleutelmechanisme identificeren, en vooral de invloed van epidemieën op voedselcrisissen blijft onduidelijk. Graancrisissen in de late middeleeuwen waren zelden enkel een kwestie van productieverstoringen. Zij waren ook afhankelijk van de handel en de organisatie van markt. Mijn doctoraatsstudie toonde de link aan tussen een hogere graad van marktintegratie en breder verspreide prijspieken van graan in laatmiddeleeuws Vlaanderen. De organisatie en integratie van de laatmiddeleeuwse voedselmarkten zijn dus cruciale variabelen om de dynamiek tussen pestepisodes en graancrisissen te bestuderen. Dit project test de hypothese dat de prijspieken geïnduceerd door grote epidemieën gelijkmatiger verdeeld waren in grotere regio's met een geïntegreerde markt, terwijl een gelijkaardige schok veel grotere, maar meer geïsoleerde prijspieken zou veroorzaken in regio's met meer gesegregeerde markten. Door een comparatieve analyse van laatmiddeleeuwse rekeningen (van stedelijke grootgrondbezitters en overheden) voor het Graafschap Vlaanderen en Toulouse zal ik aantonen hoe de organisatie en integratie van graanmarkten kon bepalen hoe groot de impact van een epidemie was op de voedselvoorziening van een regio en/of stad." "Naar de integratie van DH/AI-methodologieën in de studie van de transmissie van teksten, ideeën en beelden in Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance" "Pieter d'Hoine, Wim Decock" "De Wulf-Mansioncentrum voor Antieke, Middeleeuwse en Renaissancefilosofie (OE), Onderzoekseenheid Romeins Recht en Rechtsgeschiedenis" "LECTIO (Leuvens Instituut voor de studie van de transmissie van teksten, ideeën en beelden in Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance) biedt platform voor interdisciplinair onderzoek rond ideeëngeschiedenis en de wetenschappelijke uitgave van kostbare teksten. Het bouwt verder op de sterke Leuvense traditie van historisch, filosofisch, taalkundig, juridisch en theologisch onderzoek op basis van bronnenstudies en filologische methodes. Die traditie gaat terug op de stichting van het Drietalencollege voor de studie van het Latijn, Grieks en Hebreeuws in 1517. Als Leuvens Instituut wil LECTIO een grensverleggende bijdrage leveren tot de methodologische vernieuwing van de intellectuele geschiedenis en de wetenschappelijke editietechniek gelet op de nieuwe mogelijkheden geboden door Artificiële Intelligentie en Digital Humanities. Daarnaast is er heel wat nieuw bronnenmateriaal dat op onderzoek wacht (bv. studentennota's van de Oude Faculteiten Geneeskunde en Rechten). Daarom wil LECTIO de succesvolle samenwerking die de voorbije jaren is uitgebouwd tussen onderzoekers uit Filosofie, Theologie, Letteren en Rechtsgeleerdheid uitbreiden naar collega’s uit wetenschappen, technologie en geneeskunde. " "Rebellie in de Gentse letteren van de middeleeuwen tot heden" "Lars Bernaerts" "Vakgroep Letterkunde" "Literaire werken hebben sinds de middeleeuwen en tot vandaag het rebelse imago van de stad Gent gevoed, maar ook bekritiseerd en getransformeerd. Dit valorisatieproject verspreidt het recente onderzoek naar die rebellie in de Gentse letteren in de vorm van een publieksboek, wandelingen en een podcastserie. Het publiek komt zo in contact met een verruimd literatuurbegrip, waarin ook performance (bv. happenings van Pjeroo Roobjee) en liedcultuur (bv. Walter De Buck en De Vieze Gasten) hun plaats hebben; het publiek leert recente benaderingswijzen uit de letterkunde kennen; en het publiek maakt kennis met gevalstudies uit verschillende periodes, gaande van de middeleeuwse Maagd van Gent tot Virginie Loveling en Stefan Hertmans. De gevalstudies zijn sterk lokaal verankerd in de Gentse stedelijke ruimte, maar stijgen stuk voor stuk ook uit boven hun lokale context." "Hoe de Oriënt te construeren? Adellijke reisverhalen uit Europa en de representatie van de wereld van de Islam in de late middeleeuwen." "Malika Dekkiche" "Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis" "Landen van mirakels en wonderen, van specerijen en ongebreidelde rijkdom. De ""Oriënt"" heeft voortdurend de middeleeuwse geest geprikkeld en gefascineerd. Het succes van reizigers als Marco Polo en anderen heeft in grote mate bijgedragen tot deze fascinatie. Maar tegelijk werd de ""Oriënt"" ook beschouwd als bedreigend. Het was het land van de religieuze vijand, het was het land van de Islam. Een binaire en antagonistische visie was het resultaat. De Oriënt werd vereenzelvigd met de er heersende religie, maar tegelijk werden, Ottomanen en bij uitbreiding alle Moslims vanaf de late vijftiende eeuw ook meer en meer als ""barbaars"" omschreven (en het Christelijke Europa als ""beschaafd""). Het onderzoek heeft de voorbije decennia vooral aandacht besteed aan de visies op de Islam van clerici en intellectuelen, veelal ten koste van die van andere groepen in de samenleving. Maar veel andere Europeanen hebben ook hun visies op de Islam beschreven, en vaak zelfs, indien ze zelf de reis naar het Midden-Oosten hadden ondernomen, op basis van persoonlijke observatie. Een rigide analyse van deze teksten (en van de contexten waarin ze tot stand kwamen) ontbreekt echter nog altijd. Met name de representatie van de Islamitische andere in reisverhalen geschreven door of gemaakt op bevel van edelen biedt interessante perspectieven. Edelen stonden vaak dicht bij vorsten, die in deze periode steeds machtiger werden en ze koesterden bij uitstek militaire identiteiten, die hen op de voorgrond brachten bij de uitwerking van de opnieuw opkomende kruisvaartinitiatieven. Hun narratieven hebben dus een diepe impact nagelaten op de manieren waarop Europa omging met de Islamitische andere. Dit project wil de reisverhalen van laatmiddeleeuwse edelen onder de loep nemen in drie heel verschillende politieke constellaties en zo hun potentiële invloed in kaart brengen op latere ontwikkelingen van Europese discoursen over de Islam." "Gedeeld belang of onderlinge wedijver? De organisatie van vrijwillige rechtspraak in de Zuidelijke Lage Landen tijdens de late middeleeuwen (1278-1433)." "Els De Paermentier" "Vakgroep Metajuridica, Privaat- en Ondernemingsrecht, Vakgroep Geschiedenis" "Tegenwoordig heerst een ongenuanceerd beeld over de laatmiddeleeuwse vrijwillige rechtspraak in de Zuidelijke Lage Landen, omdat het onderzoek zich doorgaans heeft beperkt tot de rol van openbare notarissen. Door vanuit een vergelijkende bottom-upbenadering na te gaan hoe notarissen coëxisteerden en interageerden met andere instanties zal dit project leiden tot een fijnmaziger begrip van de toenmalige juridische complexiteit inzake niet-gedingbeslissende rechtspraak." "Geschiedenis van de Europese stad in de Hoge en Late Middeleeuwen (c. 1000 - 1500) - BOF Tenure Track Mandaat (LW/2018/005)" "Bart Lambert" "Historisch Onderzoek naar Stedelijke Transformatieprocessen, History, Archeology, Arts, Philosophy and Ethics" "Commerce and Compromise - Een nieuwe visie op de geschiedenis van de Middeleeuwse handel: onderzoek naar de institutionele context van de internationale handel in laatmiddeleeuws Brugge." "ECONOMISCHE GROEI EN ONGELIJKHEID. VERKLARINGEN VOOR ONGELIJKE GROEIPADEN IN PRE-INDUSTRIEEL EUROPA (Late Middeleeuwen - 19de eeuw)." "Erik Thoen" "Vakgroep Economie, Vakgroep Algemene Economie, Vakgroep Geschiedenis" "Dit onderzoek wil een impuls geven aan de steeds sterker wordende tendens in het economische en sociale onderzoek om het verleden te betrekken bij actuele vragen over ongelijke welvaartsgroei. Daarom worden de mechanismen achter de divergerende groeipaden van het middeleeuwse en vroegmoderne Europa onderzocht en toegepast op vier testregio’s. Deze groeipaden liggen aan de basis van het huidige mondiale economische model. Waar was die groei duurzaam en hoe kunnen we de regionale verschillen verklaren?" "Leren als gedeelde praktijk. Een nieuwe kijk op kennisverwerving in kloostergemeenschappen tijdens de volle middeleeuwen." "Vakgroep Geschiedenis, Vakgroep Talen en Culturen" "Het project heeft tot doel het onderwijs opnieuw te evalueren in monastieke contexten van de 11e tot de 12e eeuw door te vertrouwen op het concept van ""community of practice"" en daarmee actieve maatschappelijke participatie in de verwerking van kennis, overtuigingen en attitudes te benadrukken. Dit zal worden bereikt door een vergelijkende analyse van de geconserveerde monastieke correspondentie, die de inhoud, contexten en perceptie van het leerproces zal behandelen." "Caritas et Memoria. Een studie naar de samenhang tussen armenzorg en memorieviering in de kosmopolitische stad Brugge tijdens de late middeleeuwen - vroegmoderne periode aan de hand van de organisatie en werking van de parochiale dissen." "Paul Trio" "Onderzoeksgroep Middeleeuwen, Campus Kulak Kortrijk" "In dit onderzoek staat de wisselwerking tussen armen- en memoriezorg in de late middeleeuwen en de zestiende eeuw centraal. Dat armenzorg functioneerde als vorm van memoriezorg, het redden van het zielenheil, is reeds lang bekend, maar de implicaties hiervan in de dagelijkse praktijk van de armenzorg bleven tot hiertoe grotendeels onduidelijk. Dit komt voornamelijk doordat armenzorg en memoriezorg tot andere historiografische tradities behoren. Via het uitwerken van een welgekozen casestudy – de parochiale armendissen van Brugge – onderzoekt deze studie hoe dit type instelling de armen- en memoriezorg combineerde en hoe de onderlinge verhoudingen evolueerden onder invloed van socio-economische, politieke, religieuze en andere maatschappelijke wijzingen in de samenleving. De gekozen methodiek bevat een combinatie van verschillende methoden waarbij een kwantitatieve analyse van de stichtingen het uitgangspunt vormt.Doorheen dit werk bleek telkens opnieuw hoe armenzorg en memoriezorg met elkaar verweven waren. Deze verwevenheid ging veel verder dan een theoretische connectie waarbij het beoefenen van armenzorg de redding van het zielenheil bevorderde. Ook in de invulling van de stichting, de keuze voor de armendis en het moment van de uitdeling bleef de memoriezorg prominent aanwezig. De stichtingen zorgden voor het broodnodige, nieuwe kapitaal en garandeerden zo het voortbestaan van de instelling. De hierbij horende verplichtingen betekenden voor de instelling uiteraard een belasting, maar hoewel de stichtingen in theorie eeuwig bleven duren, toonde dit onderzoek aan dat de armendissen hier flexibel mee omgingen en regelmatig stichtingen reduceerden, samenvoegden of zelfs stopzetten. Deze samenhang bleef bovendien aanwezig gedurende de hier onderzochte periode. De zestiende-eeuwse hervormingen brachten hier dus geen verandering in. Wel zorgden de hervormingen ervoor dat de onafhankelijkheid van de armendissen verminderde doordat zowel de stedelijke als de kerkelijke overheid de controle op de armendissen opvoerden." "BOF-ZAP-ambt in Cultuurgeschiedenis Late Oudheid/Vroege Middeleeuwen" "Lieve Van Hoof" "Vakgroep Geschiedenis" "BOF-ZAP-ambt in Cultuurgeschiedenis Late Oudheid/Vroege Middeleeuwen (Lieve Van Hoof)"