Titel Promotor Affiliaties "Korte inhoud" "Gebruik van mHealth om de glykemische controle te optimaliseren bij volwassenen met diabetes type 2 in omgevingen met lage inkomens" "Christophe Matthys" "Klinische en Experimentele Endocrinologie" "Kenia is een van de landen met een laag en gemiddeld inkomen in de wereld die te maken hebben met de overlappende lasten van ondervoeding. Dit fenomeen wordt gekenmerkt door het naast elkaar bestaan van ondervoeding, overgewicht en obesitas of dieetgerelateerde niet-overdraagbare ziekten bij individuen, huishoudens en populaties. Ondervoeding omvat tekorten aan micronutriënten, verspilling en verdoving. Positief is echter dat Kenia vooruitgang heeft geboekt bij het behalen van de wereldwijde voedingsdoelstellingen voor verspilling en verdoving . Er is echter gemeld dat Kenia hoge tekorten aan zink- en ijzermicronutriënten heeft, naar schatting respectievelijk 74,8% en 21,9% van de bevolking. Er wordt ook geschat dat ongeveer 0,52 miljoen volwassenen in de leeftijd van 20-79 jaar diabetes hebben, terwijl bijna 44,1% hiervan niet-gediagnosticeerde diabetes heeft (6). Dieetgedrag is in verband gebracht met de stijgende diabetes-trends in Kenia, waarbij 99,8% van de bevolking minder dan 5 porties fruit per dag consumeert. Ondanks de hoge prevalentie van diabetes in Kenia, zijn er weinig gegevens over voedingsgedrag en voedselomgevingen. Technieken voor gedragsverandering zijn in verband gebracht met klinisch significante verbeteringen van geglyceerd hemoglobine (HbA1C) bij mensen met diabetes mellitus. Deze studie heeft daarom tot doel het voedingsgedrag en de voedingsomgeving te optimaliseren om zink, ijzer en nuchtere glucose te verbeteren bij volwassenen met type 2 diabetes mellitus. Dit gebeurt in vier werkpakketten: i) verken het waargenomen voedingsgedrag en voedselomgeving door een kwalitatief beschrijvend onderzoek; ii) mobiele applicaties en pakketten over gezondheidsinformatie ontwikkelen voor gestructureerde en systematische applicatie in een interventionele gerandomiseerde gecontroleerde trial; iii) voer een gerandomiseerde gecontroleerde studie uit om dieetgedrag te optimaliseren via mobiele telefoontoepassingen en peer supportgroepen en iv) Stel vast hoe verschillende variabelen de resultaten van dieetgedrag beïnvloeden met behulp van bemiddelingsanalyse. Het is de bedoeling dat deze studie inzicht zal geven in strategieën en aanbevelingen voor gedragsverandering van voedingspatronen om de efficiëntie van patiëntenondersteuningsgroepen en innovatief gebruik van mobiele technologie voor mensen met diabetes mellitus in landen met een laag en gemiddeld inkomen te verbeteren." "Voorkomen van pulmonale arteriële hypertensie bij patiënten met type 2 diabetes door inspanningstraining" "Dominique HANSEN" Revalidatiewetenschappen "Verhoogde pulmonale arteriële druk is een veel voorkomende microvasculaire complicatie van type 2-diabetes geassocieerd met vroege hartdisfunctie. Inspanningstraining lijkt gunstiger te zijn dan farmacologische behandeling voor het verlagen van de pulmonale arteriële druk bij patiënten met pulmonale arteriële hypertensie. Het is echter niet bekend of Inspanningstraining negatieve veranderingen in de pulmonale arteriële druk bij patiënten met type 2-diabetes voorkomt. Het doel van dit project is dus om de effecten te bepalen van 6 maanden van verschillende volumes en intensiteiten van inspanningstraining op veranderingen in de pulmonale arteriële druk bij patiënten met type 2 diabetes. We zullen 100 mannen en vrouwen van 35-70 jaar met type diabetes rekruteren in Hasselt (Jessa ziekenhuis-België). Patiënten worden gerandomiseerd in vier groepen: 1) combinatie van een laag volume + matige intensiteit trainingsprogramma, 2) een hoog volume + matige intensiteit trainingsprogramma, 3) een laag volume + hoge intensiteit trainingsprogramma, of 4) standaard zorg met schriftelijk advies van de specialist zonder oefentherapie. We zullen het glucosemetabolisme en het lipidenprofiel meten via bloedafname, lichaamssamenstelling via bio-elektrische impedantie, inspanningscapaciteit via cardiopulmonale inspanningstest en hartfunctie via inspanningsechocardiografie." "Niet farmacologische interventies ter preventie/behandeling van perifere en cerebrale vasculaire disfuncties in patiënten met Type 2 Diabetes" "Patrick Calders" "Vakgroep Revalidatiewetenschappen, Vakgroep Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie" "In dit project willen we de effecten onderzoeken van een trainingsinterventie gecombineerd met (i) een flavanolrijk voedingssupplement, (ii) met nitraatrijk voedingssupplement, of (iii) met een flavanol- en nitraatrijk dieet op perifere en cerebrale vasculaire functie, markers van oxidatieve stress en inflammatie en cognitieve functies bij patiënten met diabetes type 2." "Naar betere chronische zorg met patient empowerment. Klinische en gezondheidseconomische resultaten van telecoaching door verpleegkundigen bij diabetes type 2" "Dirk Ramaekers" "Leuvens Instituut voor Gezondheidszorgbeleid, Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde" "Mensen met Type 2 Diabetes Versterken door gebruik van een Gegevens Gestuurd Patiënten Portaal." "Geert Goderis" "Klinische en Experimentele Endocrinologie, Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde" "Het proces van diabetesmanagement, inclusief de opvolging van essentiële diabetesgerelateerde parameters (zoals de frequentie van geglyceerd hemoglobine HbA1c en albuminurieparameters) zijn suboptimaal. Het is aangetoond dat een slechte diabetescontrole leidt tot slechtere klinische resultaten en een verhoogd risico op verschillende complicaties. Er is echter nog steeds een gebrek aan gepersonaliseerde en effectieve interventies om patiënten en zorgverleners te helpen met de follow-up van diabetes efficiënt te beheren. Het doel van het proefschrift is het bestuderen van de interactie tussen proces en uitkomsten van chronische zorg en het evalueren van de implementatie van een innovatieve digitale tool om het zorgproces te verbeteren. De use case is Diabetes Mellitus type 2. Dit project is een onderdeel van het Diabetes Digital Patient Reminder (DIPAR)-project dat tot doel heeft de patiëntenzorgtrajecten te beheren en te verbeteren om secundaire diabetesgerelateerde uitkomsten te voorkomen." "Preventie van hartfalen in type 2 diabetes patiënten door trainingsinterventie" "Marieke De Craemer" "Vakgroep Revalidatiewetenschappen" "Cardiale disfunctie komt vaak voor bij type 2 diabetes (T2DM), wat leidt tot cardiale complicaties en vroegtijdig overlijden. Recent bleek de global longitudinal strain (GLS, kan worden beoordeeld tijdens echocardiografie) dit diabetes-geïnduceerd hartfalen (DIHF) jaren vooruit te voorspellen bij T2DM-patiënten. We hebben nu onlangs aangetoond dat GLS inderdaad verstoord is, zelfs bij goed gecontroleerde en symptoomvrije T2DM-patiënten: een verstoorde GLS komt dus vaak voor. De preventie van DIHF is daarom een topprioriteit bij deze patiënten. Wij en anderen ontdekten dat trainingsinterventie effectief kan zijn om GLS te verbeteren bij sommige, maar niet alle, T2DM-patiënten. Bijgevolg is er potentie van trainingsinterventie om GLS te verbeteren en hierbij DIHF te voorkomen. Er moeten echter twee aspecten nader worden bestudeerd om de voordelen van trainingsinterventie op GLS bij T2DM-patiënten te maximaliseren en preventie van DIHF te bekomen: 1. de impact van trainingsvolume en intensiteit moet nog worden beoordeeld, en 2. er moet nog worden ontdekt welke patiëntgerelateerde factoren verbeteringen in GLS voorspellen als gevolg van trainingsinterventie. Er zal een dierstudie (WP1) en humane studie (WP2) worden uitgevoerd om de impact van verschillende trainingsvolumes en intensiteiten op GLS en de onderliggende bijdragende moleculaire veranderingen te onderzoeken. Er wordt ook onderzocht welke patiëntspecifieke factoren veranderingen in GLS door training voorspellen (WP3)." "Preventie van hartfalen in type 2 diabetes patiënten door trainingsinterventie" "Véronique Cornelissen" "Onderzoeksgroep Revalidatie bij Inwendige Aandoeningen, Cardiologie, Universiteit Hasselt, Universiteit Gent, Universiteit Maastricht" "Cardiale disfunctie komt vaak voor bij type 2 diabetes (T2DM), wat leidt tot cardiale complicaties en vroegtijdig overlijden. Recent bleek de global longitudinal strain (GLS, kan worden beoordeeld tijdens echocardiografie) dit diabetes-geïnduceerd hartfalen (DIHF) jaren vooruit te voorspellen bij T2DM-patiënten. We hebben nu onlangs aangetoond dat GLS inderdaad verstoord is, zelfs bij goed gecontroleerde en symptoomvrije T2DM-patiënten: een verstoorde GLS komt dus vaak voor. De preventie van DIHF is daarom een topprioriteit bij deze patiënten. Wij en anderen ontdekten dat trainingsinterventie effectief kan zijn om GLS te verbeteren bij sommige, maar niet alle, T2DM-patiënten. Bijgevolg is er potentie van trainingsinterventie om GLS te verbeteren en hierbij DIHF te voorkomen. Er moeten echter twee aspecten nader worden bestudeerd om de voordelen van trainingsinterventie op GLS bij T2DM-patiënten te maximaliseren en preventie van DIHF te bekomen: 1. de impact van trainingsvolume en intensiteit moet nog worden beoordeeld, en 2. er moet nog worden ontdekt welke patiëntgerelateerde factoren verbeteringen in GLS voorspellen als gevolg van trainingsinterventie. Er zal een dierstudie (WP1) en humane studie (WP2) worden uitgevoerd om de impact van verschillende trainingsvolumes en intensiteiten op GLS en de onderliggende bijdragende moleculaire veranderingen te onderzoeken. Er wordt ook onderzocht welke patiëntspecifieke factoren veranderingen in GLS door training voorspellen (WP3)." "De identificatie van de motivationele mechanismen die een essentiële rol spelen in zelfmanagement door mensen die lijden aan Type 2 Diabetes en behoren tot kwetsbare bevolkingsgroepen" "Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid, Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)" "De impact van chronische ziekten zoals diabetes mellitus type 2 (verder diabetes genoemd) groeit zeer snel, en dit vooral in lage- en middeninkomenslanden. Onderzoek in hoge inkomenslanden toont aan dat sociaaleconomisch zwakke en kwetsbare bevolkingsgroepen onevenredig zwaar worden getroffen door deze ziekte, waardoor ongelijkheid versterkt wordt. Zelfmanagement is een succesvolle strategie om mensen te beschermen tegen diabetes, maar de toepassing van zelfmanagement is gering onder kwetsbare bevolkingsgroepen. Bestaand onderzoek naar interventies ter ondersteuning van zelfmanagement is gericht op de gemiddelde bevolking van hoge-inkomenslanden, en niet op groepen waar de toepassing nog veel beter kan. Deze studie tracht de motivatie-mechanismen te identificeren die zelfmanagement bepalen in sociaaleconomisch kwetsbare bevolkingsgroepen in een stedelijke buitenwijk in Zweden, een stedelijke sloppenwijk in Zuid-Afrika en een ruraal gebied in Oeganda.De studie is gebaseerd op de zelf-determinatie theorie en veronderstelt dat een hogere intrinsieke motivatie leidt tot beter zelfmanagement dat op zijn beurt leidt tot een betere fysieke en mentale gezondheid. Een hogere intrinsieke motivatie wordt positief beinvloed als er aan drie elementaire psychologische behoeften wordt voldaan: het gevoel van autonomie, competentie en verbondenheid. In hetzelfde kader veronderstellen we dat psychologische aanpassing, of de omgang met mentale stress teweeggebracht door diabetes, leidt tot beter zelfmanagement en een betere gezondheid.De studie bouwt verder op een lopende cluster-gerandomiseerde experimentele trial, genaamd SMART2D. Deze trial evalueert de effectiviteit van een aan de specifieke context aangepaste interventie ter verbetering van zelfmanagement voor mensen met diabetes of met een hoog risico op diabetes. Het doel van dit nieuw voorstel is om de motivationele mechanismen te identificeren die het effect op gedrag en gezondheid van de door SMART2D opgezette interventie kunnen verklaren. Meer specifiek zal dit nieuwe voorstel de mediërende rol evalueren van de drie elementaire psychologische behoeften, intrinsieke motivatie en psychologische aanpassing aan diabetes. Kwantitatieve gegevens over deze psychologische factoren zullen worden verzameld door het SMART2D project. Om het mediërende effect van deze latente variabelen te kunnen bepalen, zal een model van structurele vergelijkingen worden ontwikkeld en getest. We zullen dezelfde techniek toepassen om de modellen van de drie verschillende contexten met elkaar te vergelijken (multi-group structural equation modelling). Dit nieuwe project zal ook aanvullende kwalitatieve gegevens verzamelen via semi-structurele interviews met mensen met diabetes of met een hoog risico op diabetes om de verschillen tussen de drie contexten verder uit te leggen.Deze studie is een voorbeeld van interdisciplinair onderzoek, en gezamelijk onderzoek tussen partners uit het Zuiden en het Noorden. Deze studie genereert kennis over de ontwikkeling van succesvolle interventies ter ondersteuning van zelfmanagement, en dit met een focus op kwetsbare bevolkingsgroepen. Daarmee draagt het bij aan gelijkheid en sociale inclusiviteit." "Preventie van hartfalen in type 2 diabetes patiënten door trainingsinterventie" "Dominique HANSEN" Revalidatiewetenschappen "Cardiale disfunctie komt vaak voor bij type 2 diabetes (T2DM), wat leidt tot cardiale complicaties en vroegtijdig overlijden. Recent bleek de global longitudinal strain (GLS, kan worden beoordeeld tijdens echocardiografie) dit diabetes-geïnduceerd hartfalen (DIHF) jaren vooruit te voorspellen bij T2DM-patiënten. We hebben nu onlangs aangetoond dat GLS inderdaad verstoord is, zelfs bij goed gecontroleerde en symptoomvrije T2DM-patiënten: een verstoorde GLS komt dus vaak voor. De preventie van DIHF is daarom een topprioriteit bij deze patiënten. Wij en anderen ontdekten dat trainingsinterventie effectief kan zijn om GLS te verbeteren bij sommige, maar niet alle, T2DM-patiënten. Bijgevolg is er potentie van trainingsinterventie om GLS te verbeteren en hierbij DIHF te voorkomen. Er moeten echter twee aspecten nader worden bestudeerd om de voordelen van trainingsinterventie op GLS bij T2DM-patiënten te maximaliseren en preventie van DIHF te bekomen: 1. de impact van trainingsvolume en intensiteit moet nog worden beoordeeld, en 2. er moet nog worden ontdekt welke patiëntgerelateerde factoren verbeteringen in GLS voorspellen als gevolg van trainingsinterventie. Er zal een dierstudie (WP1) en humane studie (WP2) worden uitgevoerd om de impact van verschillende trainingsvolumes en intensiteiten op GLS en de onderliggende bijdragende moleculaire veranderingen te onderzoeken. Er wordt ook onderzocht welke patiëntspecifieke factoren veranderingen in GLS door training voorspellen (WP3)." "Een zoektocht naar nieuwe inzichten en aangrijpingspunten in de preventie en behandeling van obesitas en type 2 diabetes." "Bart Van Der Schueren" "Klinische en Experimentele Endocrinologie" "Obesitas is een chronische aandoening die zich vooral ontwikkelt bij sedentaire personen die een overmaat aan (vetrijk) voedsel consumeren. Momenteel is obesitas de belangrijkste oorzaak van levensbedreigende aandoeningen zoals type 2 diabetes, levercirrose en hart-en vaatziekten, terwijl beschikbare behandelingen voor obesitas zeer gelimiteerd zijn en teleurstellende lange termijn effecten hebben. De mechanismen die leiden tot het ontstaan van obesitas en het oorzakelijk verband tussen obesitas en type 2 diabetes zijn momenteel niet gekend. In dit project willen we een beter inzicht verwerven in de oorzaak van obesitas wat kan leiden tot nieuwe aangrijpingspunten voor geneesmiddelen. Genetische studies suggereren een rol voor de Wnt signaalcascade in het ontstaan van obesitas: in een eerste doelstelling willen we de exacte rol van deze signaalcascade in het ontstaan en de preventie van obesitas bestuderen. Een voorgaande studie, uitgevoerd door onze onderzoeksgroep, toonde reeds een belangrijke rol aan voor het CHOP proteïne in het ontstaan van obesitas en type 2 diabetes. Aangezien dit eiwit mogelijks een belangrijk doelwit kan zijn in de preventie en behandeling van deze aandoeningen, zullen we in onze tweede doelstelling de rol van dit eiwit verder bestuderen. Gastric bypass is een zeer efficient alternatief om obesitas te behandelen, maar is zeer invasief en kan niet routinematig uitgevoerd worden. In een derde doelstelling willen we op zoek gaan naar de signaalcascades en mechanismen die ertoe bijdragen dat gastric bypass tot een verbetering van het metabolisme leidt. Deze kennis kan uiteindelijk zeer sterk bijdragen tot farmacologische en dus minder invasieve behandelingsmethoden."