Titel Promotor Affiliaties "Korte inhoud" "Functionele karakterisatie van gastro-intestinale mestcellen bij het prikkelbare darmsyndroom." "Heiko De Schepper" "Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)." "Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een vaak voorkomende maar moeilijk behandelbare darmaandoening. De voornaamste klachten zijn abdominale pijn en een veranderd stoelgangspatroon. Mestcellen zijn weefselgebonden ontstekingscellen die betrokken zijn bij het ontstaan van PDS, hoewel de exacte mechanismen en mediatoren niet gekend zijn. Het doel van dit onderzoek is om de rol van deze mestcellen te bestuderen aan de hand van een innovatieve mestcelcultuur ontwikkeld door het Laboratorium Immunologie van de Universiteit Antwerpen. Deze humane mestcelcultuur zal geïncubeerd worden met mediatoren die van belang zijn bij de pathofysiologie van PDS. Activatie / inhibitie merkers en histaminevrijstelling zullen gemeten worden door middel van flowcytometrie om te bepalen of mestcellen in een PDS omgeving effectief overgevoelig zijn aan prikkels uit hun onmiddelijke nabijheid.Het doel van dit project is om de pathofysiologie van PDS verder te ontrafelen, en om biomerkers te ontwikkelen die toelaten PDS therapie verder te personalizeren." "Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: lange termijn effecten op kinderen en zwangere vrouwen." "Kirsten Maertens" "Centrum voor Evaluatie van Vaccinaties (CEV)" "Ondanks de introductie van succesvolle universele kinkhoestvaccinatieprogramma's, blijft deze ziekte een belangrijk probleem voor de volksgezondheid en is ze momenteel een van de meest voorkomende vaccineerbare aandoeningen in de wereld. De hoogte incidentie en ziektelast kan men terugvinden in kinderen onder de leeftijd van 1 jaar, die nog te jong zijn om volledig beschermd te zijn door de beschikbare vaccins en vaccinatieschema's. Om deze zuigelingen beter te beschermen werd maternale kinkhoestvaccinatie geïntroduceerd in een aantal landen, waaronder België. Wetenschappelijke evidentie omtrent verschillende aspecten van deze vaccinatiestrategie is sterk toegenomen tijdens de laatste jaren. Echter, sommige aspecten van deze vaccinatiestrategie zoals de langetermijn effecten van de strategie op het immuunsysteem van de kinderen en het aanbevolen tijdsvenster tussen opeenvolgende kinkhoestbevattende vaccinaties in zwnagere vrouwen is nog nooit onderzocht. Om deze openstaande vragen te beantwoorden zullen wij kijken naar de humorale immuunrespons in kinderen van moeders gevaccineerd met een kinkhoestbevattend vaccin tijdens de zwangerschap vergeleken met kinderen van ongevaccineerde moeders en dit voor en na een boosterdosis van een tetravalent acellulair kinkhoestbevattend vaccin in het eerste jaar van de lagere school. Ook zullen we naar de antistofconcentraties in bloedstalen van moeders bij de bevalling en in navelstrengbloed kijken wanneer zij verschillende kinderen na elkaar krijgen. De resultaten van de laboratoriumtesten uitgevoerd op deze bloedstalen zullen in een mathematisch model worden gestoken om zo de kinetiek van antilichamen in kinderen te beschrijven in aan-en afwezigheid van maternale antistoffen en om een aanbeveling te kunnen maken omtrent het aanbevolen tijdsvenster tussen opeenvolgende boosterdosissen in vrouwen om voldoende antistoffen te hebben bij een volgende bevalling. Het huidige voorstel zal bijdragen tot het verder scherpstellen van aanbevelingen omtrent maternale vaccinatie en bestaande boosteraanbevelingen in kinderen wanneer hun moeder tijdens de zwangerschap werd gevaccineerd." "Optimalisatie van een innovatieve strategie die CD70-positieve fibroblasten elimineert om het effect van eerstelijnschemotherapie in vergevorderd dikkedarmkanker te verbeteren." "Julie Jacobs" "Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)" "In dikkedarmkanker bestaat er een sterke interactie tussen tumorcellen en tumor-geassocieerde fibroblasten (TAFs) . TAFs vormen als het ware een schild rond de tumor, wat het effect van therapie op de tumor sterk belemmert, en helpen tumoren om uit te zaaien. Toch is gebleken dat niet alle TAFs een even slecht effect hebben, wat het een grote uitdaging maakt om enkel de tumor-bevorderende TAFs gericht aan te vallen. Wij hebben zopas een groep TAFs geïdentificeerd bij patiënten met een zeer slechte prognose, die het eiwit CD70 dragen en betrokken zijn in uitzaaiing en het ontsnappen van de tumor aan ons immuunsysteem. In deze studie willen we een optimale strategie ontwikkelen om CD70-positieve TAFs aan te vallen zodat we 1) het schild rond de tumor verwijderen; 2) het immuunsysteem activeren; en 3) uitzaaiingen reduceren. Tot slot willen we een nieuwe combinatie-behandeling testen van CD70-gerichte therapie met eerstelijnschemotherapie als een nieuwe behandelingsoptie voor patiënten met gevorderd dikkedarmkanker. Omdat we ook CD70-expressie hebben gevonden in pancreaskanker, kan deze studie ook de weg vrijmaken voor toepassing bij andere maligniteiten." "mCRP biomerker markt" "Luc MICHIELS" "Immunologie - Biochemie" "Tijdens dit project zal een consultant worden ingeschakeld om de marktwaarde van onze nieuwe mCRP biomerkers in kaart te brengen zodat UHasselt een sterkere positie kan innemen aan de onderhandelingstafel bij een licentiedeal." "Een studie over het belang van AT-DNA detectie en autofagie in het voorkomen van neurologische complicaties van windpokken." "Benson Ogunjimi" "Centrum voor Gezondheidseconomisch Onderzoek en Modelleren van Infectieziekten (CHERMID), Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)" "Varicella-zoster virus (VZV) veroorzaakt windpokken in kinderen, waarna VZV latent aanwezig blijft in neurale ganglia. VZV kan encefalitis of cerebellitis veroorzaken tijdens de acute en subacute fases van windpokken. Na genezing van windpokken kan VZV reactiveren en herpes zoster veroorzaken. Daarnaast is het momenteel ook duidelijk dat VZV reactivatie kan leiden tot beroertes in kinderen. De pathofysiologie van al deze VZV complicaties in het centraal zenuwstelsel is tot op heden slechts in beperkte mate bekend. Het is onze intentie om in dit project onze kennis van twee factoren die mogelijk een genetische predispositie voor de ontwikkeling van neurologische complicaties van windpokken veroorzaken te vergroten. Onderzoek uit ons lab heeft eerder aangetoond dat mutaties in RNA polymerase III (POL III) een defect veroorzaakten in de VZV detectie (via AT-DNA ""herkenning"") in bloedcellen en vervolgens een verminderde controle van VZV proliferatie tot gevolg hadden. In dit project zullen we eerst trachten aan te tonen dat na primaire VZV infectie gliale cellen, dit zijn immuunresponsieve cellen in het centraal zenuwstelsel, VZV kunnen herkennen en vervolgens beschermende cytokines kunnen produceren. Bovendien zullen we onderzoeken of mutaties in de AT-DNA sensor POL III in kinderen met encefalitis, cerebellitis of beroerte/vasculitis door windpokken tot een afwijkende herkenning van VZV leiden, en vervolgens dan ook tot een toegenomen proliferatie van VZV in centrale neuronen leiden. We zullen dit doen door geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPSC) van patiënten en controles te differentiëren naar neuronen en gliale cellen, en deze vervolgens te infecteren met VZV. Dit zal leiden tot de simultane analyse van de VZV dynamiek in neuronen en cytokine productie door gliale cellen. Zowel onze labo's als die van anderen hebben aangetoond dat autofagie, een cellulair proces dat mee verantwoordelijk is voor eiwitverwerking, mogelijk van belang is voor de VZV dynamiek in cellen aangezien inhibitie van autofagie zorgde voor verminderde VZV proliferatie. In dit project wensen we deze pathofysiologische route verder te bestuderen door op experimentele wijze autofagie te inhiberen in neuronen afkomstig van iPSC van gezonde donoren en vervolgens dan ook de VZV dynamiek te meten. Daarnaast hebben we vastgesteld dat 3/9 cerebellitis patiënten een mutatie hadden in TBC19DB, een gen dat geassocieerd is met autofagie. In een eerste exploratie zullen we a.d.h.v. monocyten van deze patiënten en controles nagaan of autofagie door deze mutatie veranderd is en of dit een invloed heeft op VZV proliferatie." "Identificatie van gastheer-virus interacties die bijdragen aan de immunopathologie en ernst van de ziekte in RSV-infecties bij kinderen." "Stijn Verhulst" "Laboratorium voor Microbiologie, Parasitologie en Hygiëne (LMPH), Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)." "Respiratoir Syncytiaal Virus (RSV) is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van ernstige infecties van de onderste luchtwegen. Bijna alle kinderen zijn geïnfecteerd met het virus tegen het einde van hun tweede levensjaar. RSV veroorzaakt verschillende klinische ziektebeelden, gaande van milde tot zeer ernstige infecties. Tot op heden zijn er weinig preventieve en therapeutische opties beschikbaar. Ook is het niet duidelijk waarom sommige individuen ernstig ziek worden en anderen niet. Met deze studie wensen we gastheer- en virus-gerelateerde factoren te onderzoeken die de ernst van het ziekteverloop kunnen bepalen. Om deze doelstelling te behalen, is het onderzoeksproject opgedeeld in 4 objectieven. Eerst zullen RSV stammen geïsoleerd worden bij patiënten en zullen twee standaard viruscollectiemethoden vergeleken worden om de methode te identificeren die het meest succesvol is om levende RSV isolaten te bekomen. Vervolgens zal het effect van deze RSV isolaten getest worden in het labo op humane respiratoire epitheelcellen. Deze cellen zijn de primaire doelwitcellen van het virus en zijn ook betrokken bij de pathogene immuunrespons tegen de RSV infectie. Uiteindelijk zal het effect van virusinfectie van respiratoire epitheelcellen, geïsoleerd uit verschillende patiënten, getest worden om een verklaring te vinden voor de verschillende gradaties van het ziektebeeld bij deze patiënten. Het translationele luik van deze studie omvat een correlatie tussen de risicofactoren die bepaald werden in het labo en de klinische symptomen bij de patiënten." "Het mutationele profiel in de progressie van monoklonale gammopathie van onbekende betekenis naar multipel myeloom." "Jean-Luc RUMMENS" "Immunologie & Infectie, Fysiologie, Immunologie - Biochemie" "Multipel myeloom (MM), ook gekend als de ziekte van Kahler of plasma cel myeloom, is een ongeneeslijke plasma cel kanker in het beenmerg. De plasma cellen zijn witte bloedcellen, verantwoordelijk voor de productie van antilichamen. De woekering van deze cellen leidt tot een overproductie van antilichamen, resulterend in symptomen zoals anemie en botlaesies. Alle gevallen van MM worden voorafgegaan door een asymptomatisch, niet-kwaadaardig voorstadium, genaamd monoklonale gammopathie van onbekende betekenis (MGUS). Jaarlijks evolueert ongeveer 1% van de MGUS patiënten naar MM, maar op dit moment kan niet worden voorspeld welke MGUS patiënten MM zullen ontwikkelen en welke patiënten niet. Ondanks pogingen om de onderliggende moleculaire mechanismen van de MGUS-naar-MM progressie te achterhalen, blijft de pathogenese grotendeels onbekend. Bijgevolg is er enkel zeer beperkte kennis over de mechanismen die deze maligne transformatie veroorzaken. Daarom is het hoofddoel van deze studie de somatische mutaties in de progressie van MGUS naar MM te identificeren. Een unieke collectie van biobank stalen zal worden bestudeerd, dit met behulp van Next-Generation Sequencing (NGS) in zowel afzonderlijke patiënten cohorten als in de waardevolle seriële stalen. De gemuteerde genen zullen in de klinische praktijk een potentiële waarde kunnen hebben als biomerker(s) om te voorspellen welke MGUS patiënten zullen evolueren naar MM en welke niet." "T-bet geïnduceerde verouderde B-cellen dragen bij aan de pathologie en progressie van multiple sclerose" "Veerle SOMERS" "Immunologie & Infectie, Biomedisch Onderzoeksinstituut, Immunologie - Biochemie" "Multiple sclerose (MS) is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem het centraal zenuwstelsel aanvalt. B-cellen spelen een centrale rol in de pathologie van MS via het produceren van antilichamen tegen lichaamseigen eiwitten en het stimuleren van T-cel responsen. Een deel van de MS-patiënten heeft een verouderd immuunsysteem, waarbij de functie van het immuunsysteem daalt en de ontwikkeling van verouderde B-cellen (ABC's) met afwijkende functionele eigenschappen toeneemt. Onze onderzoeksgroep heeft recent in een deel van de MS-patiënten een verhoogd aantal ABC's met pro-inflammatoire functies teruggevonden. Hoewel deze cellen kunnen bijdragen aan de pathologie van MS, is hun specifieke functie in MS nog onbekend. Het doel van dit project is om te onderzoeken hoe geëxpandeerde ABC's bijdragen aan de pathologische processen in MS-patiënten en of hun expansie gedreven wordt door de transcriptiefactor T-bet. Eerst zal de impact van geëxpandeerde ABC's op de ernst en progressie van de ziekte bestudeerd worden in MS-patiënten. Vervolgens zal de expressie van T-bet en zijn onderliggende regulatoren in ABC's gemeten worden en zal het effect van T-bet inductie op de functie van deze cellen onderzocht worden. De bijdrage van ABC's aan de ziekteprogressie in vivo zal onderzocht worden door geïsoleerde ABC's te injecteren in een muismodel voor MS. Deze studie zal verduidelijken hoe ABC's bijdragen aan het ziekteproces in MS, wat ons meer inzicht zal geven in de pathologie van MS." "Onderzoek in het domein van de pathofysiologie." "Tom Vanden Berghe" Pathofysiologie "Zuurstof laat onbeschermd ijzer roesten. Op een gelijkaardige manier zal oxidatieve stress op een ijzer-afhankelijke manier cellen afdoden die aanleiding kan geven tot orgaanschade of degeneratie. Deze nieuw ontdekte vorm van celdood of necrose werd benoemd als ferroptose. De studie van de moleculaire mechanismen van ferroptose krijgt met toenemende mate interesse op internationaal niveau door zijn hoge klinische relevantie. Enerzijds focust ons onderzoek op het gebruik van ferroptose of 'biologische roest' om neuroblastoma kinderkanker te behandelen gebruikmakend van nano-geneeskunde. Anderzijds is inhibitie van ferroptose via gepatenteerde inhibitoren een onderwerp van intense studie in een poging om te interfereren met bv. orgaan falen in intensieve zorg patiënten of hersenschade bij neurodegeneratieve aandoeningen. Dit werk is ingebed in een interdisciplinaire aanpak en gebeurt in samenwerking met experten en artsen in het veld." "Het ontwikkelen van een nieuwe synergetische combinatie van chemotherapie en immuuntherapie om de anti-tumor immuunrespons in niet-kleincellige longkanker te verbeteren." "Patrick Pauwels" "Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE), Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)" "Niet-kleincellig longcarcinoom (NKCLC) blijft de meest voorkomende oorzaak van kankersterfte wereldwijd en wordt gekenmerkt door een zeer lage 5-jaarsoverleving van slechts 20%. Er zijn reeds succesvolle therapieën ontwikkeld, maar slechts een minderheid van de patiënten kan hiermee geholpen worden. De meerderheid van NKCLC patiënten heeft nog steeds dringend nood aan nieuwe behandelingsstrategieën die resulteren in een duurzame anti-kanker immuunrespons. Een beloftevolle en innovatieve manier om dit te realiseren is een combinatiestrategie van een immuunstimulerend chemotherapeuticum samen met immuuntherapie. Enerzijds werd namelijk recent aangetoond dat bepaalde chemotherapeutica immunogene celdood kunnen induceren, wat resulteert in de vrijstelling van neoantigenen. Dit zal uiteindelijk leiden tot de activatie van tumor-specifieke cytotoxische T-cellen. Anderzijds is CD70 opgekomen als een beloftevol doelwit om te blokkeren in verschillende kankersoorten, waarbij aangetoond werd dat CD70 overexpressie op kankercellen een immuunonderdrukkende tumor micro-omgeving induceert. Wij hebben CD70 overexpressie gedetecteerd in een deel van de NKCLC patiënten (16%), waardoor deze patiënten in aanmerking komen voor anti-CD70 immuuntherapie. Bovendien hebben we reeds aangetoond dat bepaalde chemotherapeutische agentia CD70 overexpressie induceren op NKCLC cellen. Deze beloftevolle bevindingen maken het mogelijk om de meerderheid van patiënten te behandelen met deze nieuwe behandelingsstrategie. Gebaseerd op deze preliminaire data, is het eerste doel van dit innovatieve project om het ideale chemotherapeuticum te selecteren om te combineren met anti-CD70 immuuntherapie, ideaal in termen van het induceren van immunogene celdood en het stimuleren van CD70 overexpressie op NKCLC cellen. Het tweede doel van deze studie is om deze therapie te combineren met de recent goedgekeurde immuuncheckpointinhibitor anti-programmed death (PD)-1, om een nieuwe effectieve behandelingsstrategie te ontwikkelen die de immuunsuppressieve tumormicro-omgeving vanuit verschillende hoeken aanvalt. Experimenten zullen in vitro worden uitgevoerd in normoxische en hypoxische omstandigheden en in vivo in een syngeen muismodel. Dit project kan daarom leiden tot een veelbelovende combinatiestrategie voor NKCLC patiënten, waarbij we gerichter de tumorcellen kunnen aanvallen en potentieel blijvende klinische response kunnen bewerkstelligen door het stimuleren van de anti-tumorimmuunrespons. Bovendien kunnen deze studieresultaten ook de weg banen voor verbeterde behandelingsopties in andere tumortypes."