< Terug naar vorige pagina
Publicatie
Wisselland als raamwerk
Boekbijdrage - Hoofdstuk
De Belgische kust is geen harde lijn, geen grens, geen limiet. Het is een dynamisch landschap dat voortdurend aan wisselingen onderhevig is. Er zijn de getijden. Er is het klimaat. Er zijn de toeristen en handelaars die bij zomers weer het gebied bevolken. Er is het lege land dat ze achterlaten, met winterse stranden, gure wind en regen. De nacht is van de vissers. Molens vangen de wind. Containerschepen kruisen de schijnwerpers van een vuurtoren. Ons kustlandschap is een gebied in beweging dat voortdurend de rollen herverdeelt tussen gebruikers, tussen getijden en seizoenen, tussen hinterland en diepzee. Dwars op het natuurlijke, dynamische systeem van onze kust verrees in de twintigste eeuw een statisch, verstedelijkt lint, slechts hier en daar onderbroken
door relicten van de oude duinengordel. Die versteende strook van dijken, vakantietorens, casino’s, winkelboulevards en havens, waar steeds meer mensen ook permanent wonen, staat onder druk. Het is inmiddels een zekerheid dat de zeespiegel fors zal stijgen als gevolg van de klimaatverandering. We weten bovendien dat we vroeg of laat met een ‘superstorm’ te maken krijgen. En tegelijk wordt de kust in de rug bedreigd door hevige, onregelmatige neerslag die vanuit het door verkavelingswijken dichtgeslibde hinterland afwateringsproblemen veroorzaakt. Hoe pakken we die enorme uitdagingen aan? Is het bouwen van steeds hogere dijken, het zogeheten hold the line-principe, wel een duurzame oplossing? Op termijn is het misschien verstandiger dat we ons aanpassen aan de wispelturigheid van dit gebied. Door het water meer zijn gang te laten gaan. Door een Wisselland te creëren dat de grote schommelingen tussen land en zee verzoent met wonen, recreatie en economische bedrijvigheid. Het is cruciaal dat ontwerpers nadenken over dit Wisselland. De toekomst van onze kust mogen we niet uitsluitend toevertrouwen aan investeerders, lobbyisten, experten en beleidsmakers. Om ecologie op een kwalitatieve manier te verenigen met architectuur en stedenbouw hebben we creatieve ideeën nodig. Intussen worden zee en kust op een technocratische manier verkaveld. Er worden windmolenparken gebouwd, vaarroutes vastgelegd, eilanden ontworpen en energieatollen bedacht. Het Marien Ruimtelijk Plan legt bestemmingen vast en het Project Vlaamse Baaien moet de kustveiligheid garanderen. Architecten en ruimtelijke ontwerpers blijven daarbij te vaak aan de kant staan. Ze zijn – onterecht – afkerig geworden van de grote verhalen, van het idee dat alles maakbaar is, alsof een utopie niets anders is dan de mislukkingen uit het verleden. We hopen dat deze tentoonstelling een blikopener is. Dat ze de koudwatervrees wegneemt en nieuwe, alternatieve beelden aanreikt voor de toekomst van onze kust. Op onze uitnodiging nemen vijf jonge ontwerpteams het voortouw. Met projecties, tekeningen, kaarten en maquettes evoceren ze een kustlandschap zoals dat er binnen vijftig jaar uit kan zien. Niet met concrete bouwprojecten, maar met ideeën. Beeldende vingeroefeningen als pleidooi voor een ruimtelijk kwalitatief Wisselland.
door relicten van de oude duinengordel. Die versteende strook van dijken, vakantietorens, casino’s, winkelboulevards en havens, waar steeds meer mensen ook permanent wonen, staat onder druk. Het is inmiddels een zekerheid dat de zeespiegel fors zal stijgen als gevolg van de klimaatverandering. We weten bovendien dat we vroeg of laat met een ‘superstorm’ te maken krijgen. En tegelijk wordt de kust in de rug bedreigd door hevige, onregelmatige neerslag die vanuit het door verkavelingswijken dichtgeslibde hinterland afwateringsproblemen veroorzaakt. Hoe pakken we die enorme uitdagingen aan? Is het bouwen van steeds hogere dijken, het zogeheten hold the line-principe, wel een duurzame oplossing? Op termijn is het misschien verstandiger dat we ons aanpassen aan de wispelturigheid van dit gebied. Door het water meer zijn gang te laten gaan. Door een Wisselland te creëren dat de grote schommelingen tussen land en zee verzoent met wonen, recreatie en economische bedrijvigheid. Het is cruciaal dat ontwerpers nadenken over dit Wisselland. De toekomst van onze kust mogen we niet uitsluitend toevertrouwen aan investeerders, lobbyisten, experten en beleidsmakers. Om ecologie op een kwalitatieve manier te verenigen met architectuur en stedenbouw hebben we creatieve ideeën nodig. Intussen worden zee en kust op een technocratische manier verkaveld. Er worden windmolenparken gebouwd, vaarroutes vastgelegd, eilanden ontworpen en energieatollen bedacht. Het Marien Ruimtelijk Plan legt bestemmingen vast en het Project Vlaamse Baaien moet de kustveiligheid garanderen. Architecten en ruimtelijke ontwerpers blijven daarbij te vaak aan de kant staan. Ze zijn – onterecht – afkerig geworden van de grote verhalen, van het idee dat alles maakbaar is, alsof een utopie niets anders is dan de mislukkingen uit het verleden. We hopen dat deze tentoonstelling een blikopener is. Dat ze de koudwatervrees wegneemt en nieuwe, alternatieve beelden aanreikt voor de toekomst van onze kust. Op onze uitnodiging nemen vijf jonge ontwerpteams het voortouw. Met projecties, tekeningen, kaarten en maquettes evoceren ze een kustlandschap zoals dat er binnen vijftig jaar uit kan zien. Niet met concrete bouwprojecten, maar met ideeën. Beeldende vingeroefeningen als pleidooi voor een ruimtelijk kwalitatief Wisselland.
Boek: Wisselland
Jaar van publicatie:2013
Toegankelijkheid:Open