Online privacy en cookies in sociale media

In dit hoofdstuk onderzoeken we de complexe relatie tussen sociale media en privacy op het vlak van mogelijke gevolgen voor gebruikers en consumenten. Innovaties in het medialandschap hebben gezorgd voor een verschuiving van massamedia naar 'massazelfcommunicatie'. Deze nieuwe eigenschap komt het best naar voren in sociale media waarin de gebruiker in vele gevallen wordt gezien als een creatieve, participatieve actor die de volledige controle heeft over zijn digitale omgeving en over zijn online identiteit. Dit positieve discours van gebruiker-empowerment overstemt echter vaak de negatieve zijde van sociale media. Bovendien is deze negatieve zijde ook slecht vertegenwoordigd op het niveau van de gebruiker. Gebruikers zien enkel de leuke kant van sociale media en zijn zich niet altijd bewust van de gevolgen op het vlak van de privacy. Aan de hand van een uitbreiding op Nissenbaum's begrip van contextuele integriteit (2004) tonen wij aan dat veel gebruikers niet meer in staat zijn om hun privacy te controleren, met name in hun rol als consument binnen commerciële sociale media. Dit is voornamelijk te wijten aan de soms misleidende context waarin consumenten zich denken te bevinden. Hierdoor zijn ze niet in staat te zien hoe zij voor de toegang tot sociale media betalen met persoonlijke gegevens. Met de uitbreiding op contextuele integriteit geven we aan dat deze transactie van persoonsgegevens niet problematisch hoeft te zijn indien er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Aan de hand van het gebruik van cookies illustreren we echter dat persoonsgegevens op dit moment nog steeds op een obscure wijze worden verzameld waardoor er onvoldoende sprake is van een eerlijke ruil tussen aanbieders en gebruikers binnen een socialemediaomgeving dan wel een geïnformeerde toestemming (informed consent).

Deze aanvulling op contextuele integriteit maakt het mogelijk om vanuit gebruikersperspectief een betere inschatting te maken van online privacy bij het gebruik van sociale media, waarin bewustzijn een eerste stap naar privacy-empowerment bij gebruikers is. Door persoonsgegevens als een betaalmiddel te bekijken in plaats van een onvervreemdbaar recht willen we een realistische bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat, omdat sociale media privacy niet uitsluit maar wel meer ruimte dient te geven om een eerlijke trade-off mogelijk te maken.

ISBN:978-90-78730-08-8

Trefwoorden:User empowerment, Privacy, Social media, Cookies