Klimaatadaptatie en kwalitatieve en kwantitatieve richtlijnen voor de ruimtelijke inrichting van gebieden

Het ruimtelijk beleid werkt sturend, bepaalt wat er waar komt onder welke condities. Het is op die manier betrokken bij zowel de oorzaak (het locatiebeleid vormt immers een essentieel onderdeel van de mitigatiestrategie (zie Groenboek) als bij de gevolgen van klimaatverandering (klimaatadaptatie is een integraal onderdeel van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling). Het is daarom van groot belang dat de eerder geformuleerde handelingstrategieën voor een klimaatbestendig Vlaanderen verder uitgewerkt worden (Alterra Wageningen en Antea Group, 2012). In de studie wordt de klimaatopgave gedefinieerd op zowel het niveau van Vlaanderen als van de stadsregio, waarbij de gevoeligheden aan de gevolgen van klimaatverandering in kaart worden gebracht. Concreet wordt gekeken naar de gevoeligheid voor (klimatologische) verdroging van het grondwater, naar de droogtegevoeligheid van de bodem, naar de gevoeligheid voor overstroming bij zeespiegelstijging en bij overstroming vanuit waterlopen, en naar de gevoeligheid voor het ontstaan van een hitte-eiland-effect. Bouwstenen vormen de link tussen de klimaatopgave en de stedelijke opgave. Ze kunnen toegepast worden als ruimtelijke ontwerpeenheden die een of meerdere klimaatadaptieve maatregelen in zich dragen, maar waarbij specifiek gezocht wordt naar meerwaarde op ruimtelijk, stedenbouwkundig en maatschappelijk vlak. De beschreven bouwstenen zijn adaptieve waterlandschappen, stadsbossen, collectieve tuinen, ecologische wijken, groenblauwe raamwerken, landschapsparken, micro-centraliteiten als koele plaatsen, stedelijke velden en watervoorraden-irrigatienetwerken. Het complexe samenspel tussen de bestaande ruimtelijke structuur, de klimaatopgave en de stedelijke opgave in Vlaanderen maken dat het toepassen van deze bouwstenen steeds maatwerk vraagt, zoals het ontwerpend onderzoek van de studie illustreert. Het is de ambitie van het ontwerpend onderzoek om de strategieën en maatregelen te integreren in de bestaande stedelijke context en simultaan een nieuwe ruimtelijke samenhang te verbeelden aan de hand van de bouwstenen volgens de nieuwe klimaatlogica. Om een aantal prioritaire zones binnen een bepaald studiegebied te selecteren wordt van het gebied een impactkaart gemaakt. De impactkaart is gevormd door het samenvoegen van de klimaatopgave van de stadsregio en de kwetsbaarheid die bepaald wordt door de functies (wonen/werken) en het publieke karakter (scholen, ziekenhuizen, publieke plaatsen). Voor de uitwerking van adaptieve maatregelen wordt vervolgens een potentieelkaart van de prioritaire zones opgemaakt. Deze kaarten identificeren zowel quick wins (wat nu kan maar niemand doet) als structurele ingrepen (met nood aan een processtructuur en middelen). Elke ingreep wordt geformuleerd vanuit een klimaatadaptieve logica waarbij elk element een relevante functie vervult en een positieve bijdrage levert aan het stadsklimaat.

Jaar van publicatie:2015

Toegankelijkheid:Open