Werk-gerelateerd leren aan het begin van de carrière: De rol van hoger onderwijs.

Snelle technologische veranderingen en globalisatie zorgen ervoor dat werkgerelateerd leren, gedefinieerd als deelname aan formele of informele leeractiviteiten leidend tot het verwerven of verbeteren van hun competenties, belangrijk is voor alle werknemers. De grootste nood is te voelen bij pasafgestudeerden, vermits zij moeten omgaan met de eisen in hun nieuwe job – wat uitdagingen en mogelijkheden tot leren met zich meebrengt. Bovendien zijn de voordelen groter voor hen, aangezien werkgerelateerd leren langetermijneffecten kan hebben op hun carrière. Ondanks het belang werd er in voorgaand onderzoek weinig aandacht geschonken aan werkgerelateerd leren van pasafgestudeerden. Om die reden had dit doctoraat als doel het begrip van werkgerelateerd leren in de transitie naar werk te vergroten en te onderzoeken hoe persoonlijke factoren enerzijds en de fit tussen onderwijs en job anderzijds werkgerelateerd leren kunnen faciliteren.

In een eerste onderzoeksfase werden inzichten verworven op theoretisch niveau door middel van een systematische literatuurstudie (Studie 1). Deze studie had als doel een grondiger begrip te ontwikkelen over leren en onderwijs-job fit in de transitie naar werk, gebaseerd op 45 primaire studies. Wat leren betreft, focuste deze studie op de competenties die nodig zijn voor pasafgestudeerden. De resultaten geven aan dat vooral generieke competenties benadrukt worden. Meer specifiek worden theoretische kennis, communicatie, probleemoplossingsvaardigheden en leervaardigheden als meest belangrijk beschouwd. Ook de nood aan werkgerelateerd leren werd beklemtoond. Daarenboven werden de verschillende types fit alsook hoe vaak ze voorkomen bestudeerd in de transitie: Verticale, horizontale, competentie- en persoons-omgevingsfit werden benadrukt als belangrijke types fit voor afgestudeerden.

In de tweede onderzoeksfase werd er empirisch onderzocht hoe factoren in de transitie naar werk werkgerelateerd leren faciliteren. Als eerste stap werd er een instrument ontwikkeld en gevalideerd dat deelname aan werkgerelateerde leeractiviteiten meet (Studie 2). Het instrument werd opgebouwd op basis van een literatuuronderzoek en groepsdiscussies tussen domeinexperten; en werd onderzocht in een heterogene doelgroep van werknemers. Drie factoren werden van elkaar onderscheiden, namelijk formeel leren, informeel leren door gebruik van persoonlijke bronnen, informeel leren door gebruik van omgevingsbronnen. De resultaten toonden de betrouwbaarheid en validiteit van het instrument aan.

Om te onderzoeken hoe factoren werkgerelateerd leren beïnvloeden werd een kwantitatief longitudinaal onderzoek opgezet, waarin studenten op vijf momenten vragenlijsten invulden gedurende hun laatste jaar hoger onderwijs en hun eerste jaar op de arbeidsmarkt. De rol van de ontwikkeling van zelfeffectiviteit en prestatiedoelen (als persoonlijke factoren) voor werkgerelateerd leren werd onderzocht (Studie 3). De studie gebruikte een longitudinale en persoonsgecentreerde benadering door verschillen te onderzoeken in werkgerelateerd leren voor verschillende motivatieprofielen, gebaseerd op de gemeenschappelijke ontwikkeling van zelfeffectiviteit en prestatiedoelen. De resultaten toonden aan dat zelfeffectiviteit, leerdoeloriëntatie en prestatieorïentatie gemiddeld stegen en dat vermijdingsoriëntatie daalde. Dit toont aan dat de transitie een verandering teweegbrengt en dat deze factoren getransfereerd worden naar een werkomgeving. Vier motivationele profielen werden geïdentificeerd, die verschilden in hun leergedrag: Het meeste leren na afstuderen werd gerapporteerd door afgestudeerden in het profiel dat gekenmerkt werd door hoge en stijgende zelfeffectiviteit, leerdoeloriëntatie en prestatieoriëntatie.

De laatste studie focuste op de relatie tussen onderwijs-job fit en werkgerelateerd leren (Studie 4). Theoretisch werden er twee (tegengestelde) processen voorgesteld voor deze relatie, waarin fit werkgerelateerd leren versterkt of vermindert. Deze studie testte deze hypotheses door fitprofielen te identificeren en te onderzoeken of er verschillen zijn in werkgerelateerd leren. Verschillen werden gevonden tussen de vier geïdentificeerde profielen, waarin afgestudeerden met een volledige fit het meeste leren na afstuderen aangaven. Bovendien bleven deze verschillen bestaan zes maanden later, wat aangeeft dat het fitprofiel een effect bleef hebben op werkgerelateerd leren.