Voetbal en integriteit: een juridisch handhavingsonderzoek aan de hand van drie cases (geweld, racisme en matchfixing)

In een tijd waarin voetbal niet alleen een spel, maar ook een maatschappelijk fenomeen is, dient aandacht besteed te worden aan de verhouding tussen sport en recht en de daarbij horende uitdagingen. Voetbal wordt geteisterd door verscheidene integriteitsproblemen, waaronder geweld, racisme en matchfixing. Het beheersen van de integriteit en bijgevolg het creëren van een veilige, inclusieve en eerlijke omgeving is essentieel voor de toekomst van elke sport. Cruciaal daarbij is het voorkomen van problemen in de rechtshandhaving. 

Gelet op de maatschappelijke functie van de sport en de waardenoverlap die integriteitsproblemen in de sportwereld kenmerkt, blijken zij het voorwerp van handhavingsmechanismen van zowel de overheid als de voetbalsector (handhavingspluralisme). Er vormt zich dus mogelijk een problematische overlap tussen de verschillende concurrerende handhavingsmechanismen.

Uit een grondige analyse van de huidige aanpak van drie gekozen cases – geweld, racisme en matchfixing – blijkt dat het samengaan van het normerend en sanctionerend optreden van de overheid en de voetbalsector (publiek-private samenwerking) zich reeds betekenisvol ontwikkeld heeft, maar verder dient te worden uitgebouwd. Een centraal uitgangspunt van, en ook de uitdaging voor, een “behoorlijke juridische handhaving” van integriteitsproblemen in het voetbal, vereist immers dat men beschikt over een coherent en samenhangend geheel van de verschillende handhavingsmechanismen op een manier waarop ze elkaar versterken en niet in de weg staan. Uit dit onderzoek blijkt dat publieke en private actoren elkaar nodig hebben om integriteitsovertredingen aan te kunnen pakken en zo betekenis kunnen geven aan de maatschappelijke functie van de sport. Dat leidt tegelijkertijd tot verdere verfijning, aanpassing en verbetering van de handhaving, waarin legaliteit en specificiteit, coherentie, coördinatie en samenwerking, maar ook (en vooral) rechtsbescherming, belangrijke elementen zijn.

Teneinde de complexiteit te vatten (maar ook aan te tonen) ontwikkelde het onderhavige onderzoek een handhavingsmatrix waarin de zwaartepunten en de knelpunten inzake de handhaving van integriteitsproblemen in het voetbal worden geïnventariseerd, met als doel aanbevelingen te formuleren voor een verbeterde rechtshandhaving in het licht van een integere voetbalsport.