Het vangen van sociale interacties in de adolescentie: Van sociale veranderingen tot sociale beperkingen.

Veel voorkomende psychische stoornissen bij jongeren hebben doorgaans een sterke sociale component. Sociale dynamieken en ervaringen zijn echter moeilijk te vangen en deze zijn dus ook moeilijk om in een vroeg stadium te verbinden aan psychische problematiek. Dit doctoraatsproject heeft daarom als doel om de (ontwikkeling van) sociale vaardigheden en sociaal gedrag in relatie tot psychische problematiek te bestuderen. Hiermee willen we bijdragen aan vroege signalering en preventie van veelvoorkomende psychische symptomen bij jongeren. Dit proefschrift bestaat uit zes empirische studies en een bijdrage aan een boek over sociale cognitie in psychose. We hebben ons in dit proefschrift gericht op sociale dynamiek, zowel in relatie tot de ander (met wie de interactie plaatsvindt), als in relatie tot de omgeving (waar de interactie plaatsvindt). In de bijdrage aan het boek wordt beargumenteerd dat het gebruik van alternatieve methodes het onderzoek naar sociaal functioneren kan verbeteren. Bij alternatieve methodes ligt de focus meer op de sociale interactie en de sociale dynamiek zelf vergeleken met de traditionele methodes waarin de focus vooral ligt op cognitieve processen. De twee alternatieve methodes die in dit hoofdstuk aan bod komen zijn Virtual Reality (VR) en de Experience Sampling Methode (ESM). In de eerste serie van drie empirische studies in een algemene populatie van adolescenten wordt een minimalistisch virtueel experiment – het Perceptual Crossing Experiment (PCE) – gebruikt om een basiscapaciteit voor dynamische sociale interactie te meten. De tweede serie van drie empirische studies gebruikt de Experience Sampling (dagboek) methode om groepen mensen met verschillende gradaties psychotische symptomen te vergelijken op basis van hun ervaring van symptomen en hun sociaal gedrag in het dagelijks leven. Dit doctoraatsonderzoek laat zien dat sociale dynamiek en sociale ervaringen belangrijk zijn voor sociale interactie en functioneren. Sociale factoren zijn steeds belangrijker geworden in het verklaren en voorspellen van psychische last. Hiermee is een nieuwe focus ontstaan naast de studie van genetische en cognitieve factoren die voorheen het belangrijkst waren in onderzoek naar sociaal functioneren. We beargumenteren dat programma’s die jongeren helpen in het voorkomen van psychische problematiek zich vooral moeten richten op daadwerkelijke sociale interactie. Deze boodschap is tijdens de COVID-19 crisis alleen maar belangrijker geworden.