Toekomstverwachtingen en acties in de Nederlanden, zestiende en zeventiende eeuw.

Dit project onderzoekt toekomstverwachtingen en de daaruit volgende acties in de 16e- en 17e-eeuwse Nederlanden. Via een semantische en inhoudelijke analyse van geschreven toekomstverwachtingen gaan we na of men inderdaad de toekomst begon te beschouwen als open en onzeker ten gevolge van veranderende systemen van geloof, secularisering en/of kapitalisme. Zodoende gaat het project verder dan voorgaand onderzoek dat focuste op: 1) de achttiende eeuw als breekpunt; 2) de traktaten van de intelligentsia; 3) specifieke vormen van toekomstverwachtingen zoals magie en het Laatste Oordeel, zonder daarbij voldoende rekening te houden met interacties met andere (bv. Meer korte termijn en meer seculiere) toekomstverwachtingen; 4) alleen het toekomstdenken en niet op de relatie met acties die daaruit konden volgen. Het project maakt gebruik van een grote verzameling van koopliedenbrieven. Deze brieven zullen worden gedigitaliseerd, uitspraken over de toekomst worden aangeduid en opgenomen in een databank met verschillende variabelen over de semantiek en de toekomsthorizons van deze uitspraken, de identiteit van de auteurs, en de acties die door de toekomstuitspraak ingegeven werden. Het project zal vier essentiële resultaten hebben: 1) een vollediger begrip van toekomstverwachtingen en de manier waarop deze uitgedrukt werden; 2) het bevestigen of weerleggen van de hypothese dat er inderdaad een veranderd begrip van de toekomst ontstond en dat dit ingegeven was door veranderde geloofssystemen en/of de opkomst van het kapitalisme; 3) een beter inzicht in de relaties tussen toekomstdenken en de acties die daar mogelijk uit volgden in het verleden; 4) een nieuwe methodologie.

Trefwoorden:TOEKOMSTVERWACHTINGEN

Disciplines:Theorie en methodologie van de historische wetenschappen niet elders geclassificeerd, Cultuurgeschiedenis, Vroegmoderne geschiedenis, Geschiedenis van Europa, Sociaal-economische geschiedenis