< Terug naar vorige pagina

Project

ADHD specifieke slaapinterventie voor het verbeteren van slaap, ADHD en gerelateerde problemen bij adolescenten met ADHD

Tot 72% van de adolescenten met ADHD ervaart slaapproblemen (Langberg e.a., 2017), die waarschijnlijk bidirectioneel causaal gerelateerd zijn aan verhoogde moeilijkheden op vlak van ADHD-symptomen (Becker e.a., 2019), en causaal gerelateerd zijn aan oppositionele, depressieve symptomatologie (Becker e.a., 2020) en functionele beperkingen (Langberg e.a., 2013). Slaapproblemen komen meer voor gedurende de levensloop. Het verminderen van slaapproblemen is dus een belangrijk interventiedoel. Er is echter geen evidence-based cognitief gedragsmatige slaapbehandeling beschikbaar voor adolescenten met ADHD, hoewel er proof of principle bestaat voor schoolgaande kinderen met ADHD (o.a. Hiscock et al., 2015), typisch ontwikkelende adolescenten (de Bruin et al., 2015) en volwassenen met ADHD (Jernelöv et al., 2019). Slaapproblemen bij adolescenten met ADHD hebben mogelijk weinig aandacht gekregen vanwege de moeilijkheid om een behandeling te bieden aan deze doelgroep; ze hebben ernstige problemen met organisatie, het weerstaan van onmiddellijke verleidingen, motivationele problemen, en staan bekend om vroegtijdig stoppen met een behandeling. In een slaapgerichte behandeling zou het zinvol zijn om aan te sluiten bij deze ontwikkelingsfase en stoornis om de effectiviteit te vergroten. Daarom zal in dit doctoraatsonderzoek een nieuwe CBT slaapinterventie, specifiek ontwikkeld voor adolescenten met ADHD, die motivationele gespreksvoering, planning en organisatorische vaardigheden en slaapinterventies integreert, onderzocht worden.
Ten eerste is de huidige kennis over slaap bij adolescenten met ADHD in vergelijking met typisch ontwikkelende adolescenten onderzocht in een systematische review en meta-analyse, hierbij is specifiek gekeken naar slaaparchitectuur (zowel objectief als subjectief gemeten), slaapproblemen en slaaphygiëne.
Ten tweede werd een kwalitatieve en kwantitatieve pilootstudie uitgevoerd om een nieuwe CBT slaapinterventie te evalueren die we specifiek ontwikkeld hebben voor adolescenten met ADHD, genaamd SIESTA , wat staat voor Sleep IntervEntion as Symptom Treatment for ADHD. Daarnaast is de haalbaarheid van de onderzoeksprocedure geëvalueerd. Het uiteindelijke doel van deze pilotstudie was het afstemmen van de interventiehandleiding en het beoordelingsprotocol op de doelpopulatie en het werkveld. 
Ten derde zal een gerandomiseerde gecontroleerde trial worden uitgevoerd om te onderzoeken of SIESTA in combinatie met de gebruikelijke behandeling voor ADHD (Treatment As Usual; TAU) effectiever is dan TAU alleen in het verbeteren van slaaphygiëne praktijken, slaapproblemen, ADHD symptomen en gerelateerde problemen bij adolescenten met ADHD. Objectief en subjectief gemeten slaap en andere uitkomsten zullen worden vergeleken voor (pretest) en na de interventie (posttest). Bovendien zal worden onderzocht of deze interventie effectief is op de middellange termijn (ongeveer 4 maanden follow-up). Veranderingen in objectief en subjectief gemeten slaap en andere uitkomsten, zoals ADHD symptomatologie, zullen worden onderzocht 1) voor (pretest) en ongeveer vier maanden na de interventie (follow-up) en 2) tussen direct na (posttest) en ongeveer vier maanden na de interventie (follow-up). Daarnaast zullen mogelijke moderatoren worden onderzocht om inzicht te krijgen in voor welke adolescenten de slaapbehandeling het beste werkt.

Datum:15 jan 2020 →  15 jan 2024
Trefwoorden:Sleep, ADHD
Disciplines:Klinische en counseling psychologie niet elders geclassificeerd, Gedragswetenschappen
Project type:PhD project