Sabbatperiode Maarten Loopmans: solidariteit, diversiteit en verandering

Diversiteit en sociale integratie behoren sinds het begin van de 19e eeuw tot de belangrijkste kwesties van staatsbestuur in Europa en zijn intensief bestudeerd. In de afgelopen decennia zijn deze onderwerpen opnieuw in opkomst als beleidskwesties. Liberale democratieën in Europa zijn dooreen geschud door een reeks geopolitieke, ecologische en economische gebeurtenissen in de wijdere regio, waaronder een wereldwijde financieel-economische crisis, een zogenaamde 'migratiecrisis', de COVID-19-pandemie en de ontluikende klimaatcrisis. Reageren op deze crises legt een aanzienlijke druk op ons staatsbestel en vereist een aanzienlijke mate van solidariteit tussen de burgers, in een regio die steeds meer superdivers en onderling verbonden is.
Toch heeft de recente literatuur over solidariteit de relatie met diversiteit geproblematiseerd. Het grootste deel van de literatuur benadrukt homogeniteit en eenheid als een voorwaarde voor solidariteit, een voorwaarde waaraan moeilijk kan worden voldaan in een superdiverse staat als de Europese Unie. In eerder onderzoek hebben de collega's waarmee ik samenwerk en ikzelf kritiek geuit op dit eenzijdige perspectief op de relatie tussen solidariteit en diversiteit, terwijl we analyseerden wat solidariteit ook in diverse groepen mogelijk maakt (bijv. Oosterlynck, Schuermans & Loopmans, 2017). Tijdens deze sabbatical wil ik deze lijn voortzetten, maar verder onderzoeken wat de impact is van de staat en staatsinstellingen op solidariteit over culturele verschillen heen, in het licht van kritische sociaal-ecologische veranderingen. Het doel van de sabbatical is het coördineren van nieuw gestart onderzoek hierover, het zoeken naar nieuwe samenwerkingen en het voorbereiden van publicaties over het onderwerp die dit groeiende vakgebied afbakenen en een nieuwe generatie onderzoekers inspireren.