'In organis et in discantu' . Organistenpraxis tussen Gregoriaans en Polyfonie. Een wetenschappelijke en artistieke studie over een in 2003 ontdekt maar verder nog onbekend Tongers orgelhandschrift uit 1626, dit in functie van de uitvoeringspraktijk in het Pri

‘In organis et in discantu’

Organistenpraxis in het prinsbisdom Luik (B) in de eerste helft van de 17de eeuw.

Een orgelhandschrift uit 1626 (MS Berx), bekend als het ‘Tongers orgelhandschrift’, dat in 2003 toevallig ontdekt werd, bevat onbekende, authentieke orgelbewerkingen van o.a. Magnificat-zettingen van Orlandus Lassus (1532-1594).  

Naast orgelwerken van vroeg 17de- eeuwse organisten (Ruggiero Trofeo,  Francesco Rovigo) bevat het 45 pagina’s tellende manuscript vooral intavolaties van Orlandus Lassus, hoofdzakelijk Magnificatvesetten maar o.m. ook het bekende Franse chanson Margot laborez les vignes.

Deze muziek roept verrassende vragen op over de organistenpraktijk in de eerste helft van de 17de eeuw in het prinsbisdom Luik, een regio die bekend stond als een vooraanstaande religieus-artistiek-culturele biotoop. Veel Luikse musici (zangers, organisten en componisten) kregen een prestigieuze aanstelling aan belangrijke Europese hoven. Dit leidde tot een vruchtbare wisselwerking tussen de Luikse musiceerpraktijk en de Europese muziekcultuur. De impact van Luikse musici in die Europese context was dan ook bijzonder groot (bijvoorbeeld Simon Lohet in Duitsland, Henry Du Mont in Frankrijk, Matheo Romero in Spanje en Léonard de Hodémont in Italië).

Samen met het Liber Fratrum Cruciferorum Leodiensium (Luik, 1617) en Le grand livre de choeur de Saint-Lambert (Luik, tussen 1619 en 1633) is het Tongers orgelhandschrift een bijzondere bron van informatie met impliciete indicaties voor een historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk met aandacht voor interpretatie, retoriek en expressie. De verhoudingen tussen partituur en instrument, zanger en organist, woord en toon, dragen bij tot een specifieke eigenheid ‘tussen gregoriaans en polyfonie’. Hierdoor ontstaat een nieuw inzicht in de relatie tussen orgelkunst in het prinsbisdom Luik en andere Europese orgelstijlen.