Omgaan met een geschiedenis van collectief geweld: Een multi-site kwalitatieve exploratie van de interagerende rol van coping in gemeenschaps- en gezinsrelaties in de nasleep van politiek geweld in Peru

Omgaan met een geschiedenis van collectief geweld: Een multi-site kwalitatieve exploratie van de interagerende rol van coping in gemeenschaps- en gezinsrelaties in de nasleep van politiek geweld in Perú

In de nasleep van het langdurig intern gewapend conflict (1980-2000) staat Perú nog steeds voor de complexe uitdaging om te gaan met de gevolgen van ernstige mensenrechtenschendingen. Bijna vier decennia na het collectieve geweld documenteren wetenschappers nog steeds transgenerationele gevolgen in het leven van de slachtoffers, hun familieleden en hun gemeenschappen. Dit proefschrift gaat uit van een relationeel perspectief op de psychosociale gevolgen van collectief geweld en ontwikkelt een exploratie van copingstrategieën in gezins- en gemeenschapsrelaties en hun onderlinge interacties, in een multi-site kwalitatief design met gevalsstudies, diepte-interviews, focusgroepen, en participerende observatie. Hoofdstuk 1 biedt het startpunt van een onderzoek naar de reikwijdte van geestelijke gezondheidszorg die inzet op herstel binnen sociale relaties in de nasleep van collectief geweld, en onderzoekt daartoe vijf psychosociale interventies met lokale gemeenschappen die getroffen werden door politiek geweld in Ayacucho. Deze exploratie identificeert potentiële processen in het mobiliseren van gemeenschapsrelaties voor het bevorderen van herstel door clinici en  diensten voor geestelijke gezondheidszorg. Hoofdstuk 2 ontwikkelt een klinische casusanalyse van de gevolgen van collectief geweld voor de mentale gezondheid van slachtoffers in Huancavelica. De bevindingen beschrijven psychosociale gevolgen op drie interagerende niveaus: individueel functioneren, emische constructen en culturele stressidiomen, en de impact op de gemeenschap. Die analyse mondt uit in een pleidooi voor een holistische, sociaal-georiënteerde assessment en benadering van slachtoffers van collectief geweld. Aan de hand van casusanalyses behandelt Hoofdstuk 3 twee Peruviaanse processen van transitional justice, gericht op de exploratie van relationele copingstrategieën binnen collectieve vormen van verzet en maatschappelijke actie. Bevindingen uit de analyse wijzen erop dat slachtoffers van mensenrechtenschendingen zich inzetten voor het mobiliseren van sociale platformen en herstel van rechtvaardigheid, processen waarmee ze hun levensgeschiedenis pogen in te schrijven in een bredere sociale, historische context. Hoofdstuk 4 beschrijft een kwalitatief onderzoek naar relationele copingprocessen in een lotgenotenwerking van vrouwelijke participanten in Lima, gericht op het organiseren van gedeelde actie in het pleiten voor herstel van mensenrechten. Resultaten benadrukken het belang van gemeenschaps- en familierelaties in het proces van herstel en betekenisgeving. Hoofdstuk 5 beschrijft een narratieve, meervoudige gevalsstudie bij families met een verdwenen familielid in Lima en ontwikkelt inzicht in de manier waarop het engagement van familieleden in gemeenschappelijke actie samenhangt met intrafamiliale vormen van coping met de transgenerationele geschiedenis van collectief geweld. Hoofdstuk 6 ontwikkelt ethische reflecties over de dimensies representatie, positionaliteit en sociale verandering, en identificeert mogelijke implicaties voor een empowerende onderzoekspraktijk in het werken met slachtoffers van collectief geweld, inclusief mogelijkheden en drempels voor digitaal onderzoek in door conflict getroffen gemeenschappen. Een integrerende discussie sluit dit proefschrift af en omvat een synthese van de belangrijkste bevindingen, beperkingen van de studie, implicaties voor verder onderzoek, en een concluderende reflectie over de ethische positionering in de studie.