Item and seriële orde retentie in fonologische kortetermijngeheugen representaties in relatie tot leesvaardigheid

Dit proefschrift onderzoekt het bijhouden van item en volgorde informatie in het verbaal kortetermijngeheugen (KTG) bij eentalige goede en zwakke lezers en normaal ontwikkelende tweetalige kinderen die leren lezen in hun tweede taal. De fonologische-deficittheorie, één van de meest toonaangevende cognitieve theorieën over dyslexie, stelt dat zwakke lezers en personen met dyslexie specifieke problemen vertonen in de representatie, het opslaan en/of het ophalen van (een opeenvolging) van spraakklanken. Er wordt gesuggereerd dat deze gebrekkig gerepresenteerde, opgeslagen of opgehaalde fonologische representaties aan de basis liggen van hun leesproblemen aangezien ze cruciaal zijn voor het vormen van associaties tussen orthografische en fonologische representaties van woorden, door connecties tussen fonemen en de overeenstemmende grafemen. Ondersteuning voor deze theorie wordt geleverd door evidentie dat personen met dyslexie en zwakke lezers een specifieke zwakte vertonen binnen drie fonologische domeinen (fonologisch bewustzijn, verbaal KTG en ophalen van lexicale informatie), die allemaal de opslag en ophaling van fonologische informatie vereisen. Omdat een fonologische representatie een opeenvolging van spraakklanken betreft, gaat het om een aaneenschakeling van fonemische representaties. We kunnen dus stellen dat zowel de identiteit van individuele spraakklanken (iteminformatie) als hun volgorde (seriële-orde-informatie) potentieel belangrijk zijn bij de verwerking van fonologische informatie. De sterke onderzoeksfocus op de kwaliteit van/toegang tot fonemische representaties binnen de fonologische-deficittheorie weerspiegelt een bijna uitsluitende interesse in de representatie/ophaling van de foneemidentiteit. Echter, een belangrijke maar tot dusver onbeantwoorde onderzoeksvraag is of de foneemvolgorde ook bepalend is voor de representatie/ ophaling van fonologische representaties in het verbaal KTG. Om deze vraag te beantwoorden onderzoeken we de verwerking van item- en volgorde-informatie in het verbaal KTG aan de hand van een nonwoord repetitietaak (NRT). We analyseren de retentie van fonemen en hun relatieve volgorde in onbestaande (maar fonotactisch welgevormde) foneemsequenties. In tegenstelling tot traditionele NRT-studies, passen we een nieuwe scoringtechniek toe, nl. op het foneemniveau, waardoor we het effect kunnen nagaan van leesvaardigheid op het vasthouden van de foneemidentiteit en -volgorde.