The insurgent core of democracy: Rethinking democratic conflict in a context of market imperatives

Wat maakt een politiek conflict democratisch? Essentieel, volgens Claude Lefort, is dat in een democratie het conflict zichtbaar gemaakt wordt op de politieke scène. Vertaald in institutionele termen houdt dit een pleidooi in voor het spel van meerderheid en oppositie in het parlement. Dit perspectief verhult echter dat socio-economische condities de werking en het democratische karakter van politiek conflict kunnen aantasten. De wederzijdse erkenning van tegenstanders en de democratische zichtbaarheid van het politieke conflict kunnen botsen op wat Balibar de ‘heteronome’ condities van de politiek noemt. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk tijdens de recente financiële crisis, toen economische druk van financiële markten het conflict tussen het lenigen van sociale noden en besparen beslechtte in het voordeel van dat laatste. Vanuit democratisch oogpunt is het daarom cruciaal om te begrijpen hoe heteronome condities de structuur van politiek conflict asymmetrisch kunnen maken: ook al lijkt een conflict symbolisch gezien perfect democratisch, die condities kunnen de uitkomst van het conflict op beslissende wijze domineren. De vraag is dan hoe het democratisch karakter van het conflict hersteld kan worden. Aan de hand van het begrip ‘insurgentie’ ontwikkelt dit project een bredere opvatting van democratische conflictualiteit, waarbij ook de heteronome condities, die de collectieve autonomie op basis van gelijkheid en vrijheid beperken, steeds opnieuw geherpolitiseerd worden.