Identiteitsonderhandelingen op het werk bij vrouwen met een migratieachtergrond: De combinatie van interactionele sociolinguïstische en sociaalpsychologische analyses om meer inzicht te krijgen in group affiliation en distancing.

In de laatste decennia is er een groeiend interesse op te merken voor de studie naar identiteit in verschillende onderzoeksdomeinen, zoals antropologie, taalkunde, psychologie, sociologie, geschiedenis, literatuur, genderstudies en sociale theorie (De Fina, Schiffrin, & Bamberg, 2006, p. 1). Hoewel die verschillende domeinen overlappende onderzoeksinteresses lijken te hebben, is er weinig interactie tussen die disciplines. Dat gebrek aan een interdisciplinaire aanpak lijkt vooral nadelig te zijn voor de domeinen van de interactionele sociolinguïstiek en de sociale psychologie, aangezien de onderzoeksinteresses van beide disciplines in overeenstemming zijn met elkaar. Zo focussen die domeinen zich zowel op gelijkaardige thema’s (zoals stereotypering en discriminatie) als gelijkaardige studieobjecten (zoals identiteiten van minderheidsgroepen in relatie tot bijvoorbeeld gender, etniciteit of leeftijd). Vanwege die overlap lijkt een interdisciplinaire aanpak gunstig te zijn, wat in het huidige onderzoeksproject nagestreefd wordt.

Concreet vertaalt die aanpak zich naar twee hoofddoelen, die zich respectievelijk bevinden op een inhoudelijk en een theoretisch niveau. Op het inhoudelijk niveau focust het interdisciplinaire onderzoeksproject zich op het sociaal relevante fenomeen van identiteitsonderhandeling bij opwaarts mobiele migranten. Door twee verschillende methodes te combineren hoopt het project zowel een diepgaand en specifiek inzicht (zoals typisch is voor het interactioneel sociolinguïstische onderzoek naar identiteit), als een procesgericht en globaal inzicht (zoals typisch is voor het sociaalpsychologisch onderzoek naar identiteit) te verkrijgen. Meer bepaald ligt de focus op een doelgroep van individuen met een migratieachtergrond (tweede en derde generatie), waarbij nagegaan wordt met welke identiteitsdilemma’s die individuen in aanraking komen wanneer ze opwaartse sociale mobiliteit nastreven in hun werkomgeving. Dat onderwerp behoort zowel tot de onderzoeksinteresses van interactionele sociolinguïsten (bijvoorbeeld Holmes, Marra, & Vine, 2011; Van De Mieroop & Clifton, 2012; Van De Mieroop & Schnurr, 2017) als van sociale psychologen (bijvoorbeeld Barreto, 2015; Derks, Van Laar, Ellemers & Raghoe, 2015; Ellemers & Van Laar, 2010; Schmader, Hall & Croft, 2015; Van Laar, Derks & Ellemers, 2013; Van Laar, Bleeker, Ellemers & Meijer, 2014).

Op het theoretisch niveau poogt dit onderzoeksproject te verkennen of het mogelijk is om de perspectieven van de twee disciplines te combineren, wat zou kunnen leiden tot nieuwe onderzoeksvragen en bijgevolg tot de stimulatie van theoretische innovatie in beide onderzoeksdomeinen. In dat opzicht wordt er een mixed methods-aanpak gehanteerd die op innovatieve wijze de onderzoeksmethodes van de twee disciplines integreert. Meer specifiek bouwt elk onderdeel van het onderzoek voort op de resultaten van de vorige onderdelen, waarbij de onderzoeksvragen of hypotheses van één discipline centraal staan in een onderdeel dat de methode van de andere discipline hanteert.

Referenties

Barreto, M. (2015). Experiencing and coping with social stigma. In M. Mikulincer et al. (Eds.), APA handbook of personality and social psychology, Group processes (pp. 473-506). Washington, DC: American Psychological Association.

De Fina, A., Schiffrin, D., & Bamberg, M. (2006). Introduction. In A. De Fina et al. (Eds.), Discourse and Identity (pp. 1-23). Cambridge: Cambridge University Press.

Derks, B., Van Laar, C., Ellemers, N., & Raghoe, G. (2015). Extending the queen bee effect: How Hindustani workers cope with disadvantage by distancing the self from the group. Journal of Social Issues, 71, 476-496.

Ellemers, N. & Van Laar, C. (2010). Individual mobility. In: J. Dovidio et al. (Eds.). Handbook of prejudice & discrimination (pp. 561- 576). Sage.

Holmes, J., Marra, M., & Vine, B. (2011). Leadership, Discourse and Ethnicity. Oxford: Oxford University Press.

Schmader, T., Hall, W., & Croft, A. (2015). Stereotype threat in intergroup relations. In M. Mikulincer et al. (Eds.), A handbook of personality and social psychology, Group processes (pp. 447–471). Washington, DC: American Psychological Association.

Van De Mieroop, D., & Clifton, J. (2012). The interplay between professional identities and age, gender and ethnicity. Pragmatics, 22, 193-201. Van De Mieroop, D., & Schnurr, S. (Eds.). (2017). Identity struggles: Evidence from workplaces around the world. Amsterdam: Benjamins.

Van Laar, C., Bleeker, D., Ellemers, N., & Meijer, E. (2014). Ingroup and outgroup support for upward mobility: Divergent responses to ingroup identification in low status groups. European Journal of Social Psychology, 44, 563-577.

Van Laar, C., Derks, B., & Ellemers, N. (2013). Motivation for education and work in young Muslim women: The importance of value for ingroup domains. Basic and Applied Social Psychology, 35, 64-74.