Hoe leven we samen in diversiteit? Een plaats-gericht perspectief op de rol van contact en professionals in het bevorderen van interculturele relaties

Internationale migratie neemt toe en versterkt de noodzaak om te begrijpen hoe we op een positieve manier met elkaar samenleven in etnisch-culturele diversiteit. Wetenschappers en beleidsmakers gaan er vaak vanuit dat contact interculturele relaties verbetert. Dit komt voort uit contact theorie literatuur, waarin bevonden wordt dat contact vooroordelen kan verminderen. De rol van de plaats van het contact is in deze literatuur vaak onderbelicht. Geographies of encounter is een groeiende literatuur die hier een licht op werpt, door contact in alledaagse plaatsen te onderzoeken. Dit PhD onderzoek is geïnspireerd door deze twee literatuur stromingen en onderzoekt vanuit een plaats-gericht perspectief de rol van contact en professionals in het faciliteren van positieve interculturele relaties. Plaats kan zowel het contact als de uitkomst ervan beïnvloeden. Verschillende plaatsten zijn onderzocht, maar de focus in dit onderzoek lag op plaatsten waar het contact gereguleerd wordt door één of meerdere professionals.

 Dataverzameling vond plaats in drie delen. Diepte-interviews over contact en diversiteit zijn afgenomen met een diverse groep mensen. Dit leverde inzicht in de contact ervaringen van individuen op verschillende plaatsten en leerprocessen als uitkomst van het contact. Het tweede deel bestond uit case studies bij twee bedrijven en twee jeugdorganisaties. De cases werden onderzocht als onderdeel van een grootschalig interdisciplinair onderzoeksproject naar solidariteit in diversiteit. Data werd onder andere verzameld door middel van interviews, participerende observaties en document analyse. Dit proefschrift bevat een vergelijking tussen de bedrijven in het ontstaan van solidariteit in diversiteit, en een illustratie hoe de twee jeugdorganisaties omgaan met diversiteit en plaats gebruiken als diversiteit strategie. Het laatste deel data komt uit een actieonderzoek dat was opgezet om interetnische relaties te verbeteren. Twee etnische groepen werden gedurende een bepaalde periode samengebracht in een voetbalcompetitie en bij het aanleggen van toiletten. Gedrags- en attitudeveranderingen werden onderzocht door gestructureerde vragenlijsten en diepte-interviews.

De resultaten onderstrepen het belang van intercultureel contact. Plaats beïnvloed zowel het type als de uitkomst van contact. Hoewel de sterkste positieve uitkomsten resulteren uit (een mate van) gedwongen en herhaaldelijk contact in geïnstitutionaliseerde plaatsen, leverden ook andere vormen van contact een bijdrage aan positief samenleven en het is dan ook belangrijk om contact op verschillende plaatsten te stimuleren. De context van het contact is een belangrijke factor. Positieve uitkomsten werden het meest gevonden wanneer de plaats van het contact inclusief is. Professionals spelen hier een belangrijke rol in. Zij kunnen een positief diversiteitsklimaat creëren en bewaken, waarbinnen bewust gewerkt wordt aan het in vraag stellen van normen, waarden en tradities om ongelijkheden, discriminatie en exclusie tegen te gaan.