Project
Het Juridisch Sufisme Van Aḥmad Zarrūq (D. 1493): Een Theorie Van Toegepaste Juridische EpistemologieThis research focuses on the pre-modern relationship between the disciplines of Islamic jurisprudence (fiqh) and Sufism (taṣawwuf), Islamic mysticism. Essential to this relationship is the perceived tension between the different interpretations regarding the spirit and the letter of the Revealed Law (al-sharīʿa). Is the literal interpretation all we can understand from the divine law or is there another layer, a spiritual meaning to be discovered? Stuck between the Scylla of extremely rigid interpretations by some jurists and the Charybdis of the esoteric law-relinquishing Sufis, Aḥmad Zarrūq (d. 1493) offers a unique and profound solution in his development of juridical Sufism. As a prominent Mālikī jurist, theologian, and Shādhili Sufi, Zarrūq is considered one of the monumental mystics and legal scholars of fifteenth-century North Africa. Both his Sufi and his legal works and method are characterized by a systematic attempt to integrate legal rectitude within popular devotional piety, an attempt that has influenced pre-modern and modern Sunni scholars across the globe in their approach to the tension between Islamic Law and mysticism and their approach towards the reformation of Sufism.The influence of Sufi ideas on Islamic law and legal theory itself is often overlooked (Dajani, 2022) if not completely neglected. Through a legal-theoretical lens, this proposed project aims to provide the first coherent theory of legal epistemology and hermeneutics of Juridical Sufism as expressed in Zarrūq's work. This legal-theoretical lens uncovers the underlying epistemological foundations of Sufism with a particular focus on the nature of moral responsibility (taklīf), legal pluralism, substantive law (fiqh) and Divine Law (shari’a), and spiritual progression (sulūk) within an ethical-legal context. So rather than discussing the historical emergence of juridical Sufism, thisproject seeks a more conceptual understanding of Juridical Sufism. This conceptual understanding can be summarized in two basic questions: first, what does it mean for fiqh (law) to be spiritual and, second, what are the basic methods and objectives of the spiritual engagement with substantive law (fiqh)? These questions will lead us to the legal epistemological underpinnings of Zarrūq’s project. Additionally, the study of Zarrūq’s legal epistemological foundations for Juridical Sufism will offer an innovative perspective on the various forms of critique on Sufism and attempts to reform in the premodern Islamic world. This project will build on and move beyond the current state of the art in Islamic studies and philosophy to show, first, how the domains of legal theory and law (fiqh and uṣul al-fiqh), and spirituality (Sufism) are related to one another —with a focus on the conceptual rather than the historical emergence of Juridical Sufism— and, second, how this influences the way in which Muslim scholars understand the nature and purpose of the Sharīʿa.
Dit onderzoek is gericht op de premoderne relatie tussen de disciplines islamitische jurisprudentie (fiqh) en soefisme (taṣawwuf), islamitische mystiek. Essentieel voor een begrip van deze relatie is de spanning tussen de verschillende interpretaties met betrekking tot de letter en de geest van de geopenbaarde wet (al-sharīʿa). Is de letterlijke interpretatie alles wat we kunnen begrijpen van de goddelijke wet of is er nog een diepere laag, een spirituele betekenis die ontdekt dient te worden? Geklemd tussen de Scylla van extreem rigide interpretaties door sommige juristen en de Charybdis van de esoterische wet-ontkennende soefi's, biedt Aḥmad Zarrūq (gest. 1493) een unieke en diepgaande oplossing in zijn ontwikkeling van het juridisch soefisme. Als prominent Mālikī jurist, theoloog en Shādhili soefi wordt Zarrūq beschouwd als een van de fundamentele mystici en rechtsgeleerden van de Maghrib. Zijn oeuvre en methodologie worden gekenmerkt door een systematische poging om juridische rechtzinnigheid te integreren binnen een bepaalde vorm van spiritualiteit waarmee hij meteen ook kritisch staat tegenover de wijze waarop Soefisme zich heeft ontwikkeld in zijn tijd. Het succes van zijn methodiek is duidelijk zichtbaar in de talloze premoderne en moderne soennitische geleerden voor wie zijn methodiek diende als een inspiratie voor hun reformatie van het soefisme in hun eigen regio.
De invloed van soefi-ideeën op het islamitisch recht en de rechtstheorie is amper bestudeerd (Dajani, 2022), zo niet volledig verwaarloosd. Door middel van een juridisch-theoretische lens wil dit project de eerste coherente theorie van juridische epistemologie en hermeneutiek van het juridisch soefisme via het werk van Zarrūq ontwikkelen. Doormiddel van deze juridisch-theoretische lens poogt het project de onderliggende epistemologische fundamenten van het soefisme bloot, te leggen met een bijzondere focus op de aard van morele verantwoordelijkheid (taklīf), juridisch pluralisme, materieel recht (fiqh) en spirituele ontwikkeling (sulūk) binnen een ethisch-juridische context. Dit project streeft naar een meer conceptueel en filosofisch begrip van juridisch soefisme. Dit begrip kan worden samengevat in twee fundamentele vragen: ten eerste, wat betekent het voor fiqh (materieel Islamitisch recht) om spiritueel te zijn en, ten tweede, wat zijn de fundamentele methoden en doelstellingen van het spirituele engagement met materieel recht (fiqh) binnen het Islamitisch kader? De verkenning van deze vragen brengt ons tot een beter begrip van de juridische epistemologische onderbouwing van het Juridisch Soefisme.
Daarnaast beoogt de studie van de juridische epistemologische grondslagen van het juridisch soefisme een vernieuwend perspectief te bieden op de verschillende vormen van kritiek, en pogingen tot hervorming, van het soefisme en hervorming in de premoderne islamitische wereld.