Hemp4all: Low-impact veredelen van hennep garens en weefsels (Hemp4all)

Algemeen doel

Katoen is soepel, sterk en zacht en tegelijkertijd in staat is om vocht en zweet af te voeren. Het beschikt over zoveel kwaliteiten dat het, ook al vereist de productie een warm klimaat en rijke bodems, de hele wereld heeft veroverd en de belangrijkste vezelbron is voor de productie van textielwaren. De levenscyclusanalyse van de katoensector toonde aan dat deze vezel niet zo onschuldig is als wordt aangenomen. Milieuvervuiling (16 % van alle gebruikte pesticiden komen op de katoenvelden terecht), ziekten t.g.v. deze vervuiling (kanker, misvormingen, vruchtbaarheidsproblemen), reductie van het grondwaterpeil, onaanvaardbare werkomstandigheden en nefaste subsidies bezoedelen het zuivere imago van katoen. De Europese textiel- en kledingsector heeft nood aan een alternatief om conventioneel geteeld katoen te vervangen om volgende redenen:

·        door sterke schommelingen in het aanbod en de vraag is de katoenprijs heel volatiel;

·        qua beschikbare teeltoppervlakte en opbrengst bereikt de katoenproductie een bovengrens, terwijl de demografie de vraag nog doet stijgen;

·        verhoogde transparantie en sensibilisering deden de vraag naar sociaal en ecologische verantwoorde vezels sterk toenemen.

Vanuit het perspectief van bio-hernieuwbaarheid en de urgente zoektocht naar circulariteit wordt door alle stakeholders in de textiel- en kledingketen aanbevolen om sterk in te zetten op onderzoek naar alternatieve grondstoffen en een efficiënter gebruik. Meer specifiek houdt dit o.a. in om meer gebruik te maken van natuurlijke vezels geteeld in de EU. Daarnaast worden ook de consumenten steeds meer gevoelig voor de ethiek van de merken die ze kopen. Een belangrijke piste in dit verhaal is de herontdekking van hennep als duurzame textielvezel. Deze vezel heeft zijn appreciatie vooral te danken aan zijn duurzaam karakter, zijn inherent antimicrobiële en absorberende eigenschappen en een hoog potentieel voor interieurtextiel en technische toepassingen zoals functionele kledij  en composieten. De revival van hennep als textielvezel wordt nog afgeremd door de lage uniformiteit van de vezels en problemen met de reproduceerbaarheid van de  vezelkwaliteit. Beide parameters zijn sterk gerelateerd aan de methode voor vezelextractie en de processen om de vezel te reinigen en geschikt te maken voor het verven en veredelen. Binnen Hemp4All werden duurzame voorbehandelingsprocessen met een minimale impact op het water- en energieverbruik en de restafvalwaters ontwikkeld die een goed rendement van de daaropvolgende verf- en veredelingsprocessen en  hoge en consistente hennepkwaliteit garanderen.

Resultaten

binnen het TETRA-project Hemp4All werden biochemische voorbehandelingsprocessen voor ecru hennep ontwikkeld. Een selectie van enzymatisch gedreven reinigings-, afkook- en bleekbewerkingen werd geoptimaliseerd. Daarnaast werden op de markt beschikbare hennepweefsels gescreend en geschikt bevonden als zijnde competitief t.o.v. katoen en katoen/polyester equivalenten, dit o.a. in termen van treksterkte, scheursterkte en abrasieweerstand. Een genormaliseerd testprotocol werd doorlopen om dit afdoende te kunnen staven. Afhankelijk van de toepassing kan een optimalisatie van de (fysische) basiskarakteristieken gevonden worden in meer klassiek georiënteerde veredelingsprocessen, bijvoorbeeld op basis van kreukherstellende nabehandelingen, anti-pilling producten en/of verzachters. In het gevoerde onderzoek kreeg deze benadering evenwel geen prioriteit, aangezien ze conflicteert met de natuurlijke aard van het uitgangsmateriaal. Voor het maximaal behoud van het groene karakter werd ingezet op zogenaamde zero deposition methodes. Gescreende, succesvolle methodes zijn onder andere Beau-Fixe® (behandeling in vloeibare ammoniak, @Veramtex) en stone washing. Deze technieken leiden tot een permanente (lees: onderhoudsbestendige) verbetering van de vezeleigenschappen, zonder evenwel de recyclagemogelijkheden op het einde van de (eerste) levenscyclus van het product in het gedrang te brengen. Een reeks van cases / validatieproeven zijn uitgevoerd in samenwerking met 12 individuele bedrijven om de bruikbaarheid van hennep als volwaardig textielmateriaal mede te onderbouwen naar de markt toe. De resultaten werden voorgesteld op een aantal internationale congressen en (peer reviewed) vaktijdschriften.

De projectresultaten leveren alvast een belangrijke bijdrage aan de revival van hennep als duurzame textielvezel.