Globalisatie, Agency en Art Nouveau: een internationale vergelijkende studie over de ontwikkeling van Japanse grootwarenhuizen en hun promoties betreffende de decoratieve kunsten en textiel trends (1880-1930).

Het einde van de negentiende eeuw bracht de geboorte van grootwarenhuizen en de ontwikkeling van grootschalige consumptie met zich mee. Dat de organisatorische en promotionele systemen van grootwarenhuizen in het Westen een noemenswaardige invloed hadden op de ontwikkeling van grootwarenhuizen in Japan, is reeds bevestigd in onderzoek. Echter, een grondige vergelijkende analyse tussen Westerse en Japanse grootwarenhuizen op zoek naar welke deze invloeden nu precies waren vormde nog niet het onderwerp van onderzoek. Daarom beoogt deze studie duidelijkheid te brengen in de globale interacties en invloeden achter de formatie van Japanse grootwarenhuizen en hun promotie van de decoratieve kunsten en textiel trends aan het begin van de twintigste eeuw. Door Art Nouveau op te nemen als case study, brengt dit onderzoek duidelijkheid in de buitenlandse invloeden wederkerend in de promotie van decoratieve kunsten en textiel trends door grootwarenhuizen. Vragen die deze studie zullen leiden zijn als volgt: Hoe werden decoratieve kunsten en textiel trends (geïllustreerd door Art Nouveau) geïntegreerd en gepromoot in grootwarenhuizen in Japan? Welke rol speelden de grootwarenhuizen in Europa en Amerika in dit proces van integratie? Frankrijk wordt vaak beschouwd als het centrum voor het ontstaan van trends. Betekende Frankrijk ook een centrale focus voor de ontwikkeling van grootwarenhuizen in Japan? Hoe groot was de invloed van Franse Art Nouveau op Japanse artiesten en designers?

Dit onderzoek maakt gebruik van een vergelijkende methodologie om de dynamiek van invloed op de formatie van Japanse grootwarenhuizen en hun promotie van decoratieve kunsten en textiel trends te verduidelijken. Structureel bestaat deze studie uit de volgende thema’s: 1. De invloed van het Westen op Japanse grootwarenhuizen, 2. Art Nouveau promotie door Japanse en Westerse grootwarenhuizen, 3. De introductie van Art Nouveau in Japan: Frankrijk als het centrum van de kunstbeweging?

Case studies met Takashimaya en Mitsukoshi als vertegenwoordigers voor de Japanse grootwarenhuizen vormen het onderwerp van deel een. De reizen van Mitsukoshi’s Takahashi Yoshio (高橋義雄) naar Wanamakers in de Verenigde Staten and Hibi Osuke (日比翁助) naar Harrods in Londen, vormen het beginpunt van deze studie. Deze sectie verduidelijkt parallellen in de organisatorische en promotionele systemen met betrekking tot decoratieve kunsten en textiel trends in de grootwarenhuizen in Japan en het Westen. In het geval van Iida Shinshichi (飯田新七) en het grootwarenhuis Takashimaya, dient de focus op de deelname aan internationale exposities en de overzeese export als raamwerk om de Westerse invloeden op het warenhuis en haar promotionele technieken na te gaan.

In het tweede deel wordt de promotie van Art Nouveau door Mitsukoshi opgenomen als case study. Een retorische analyse van de promotionele magazines uitgegeven door Mitsukoshi, namelijk 『時好』 en 『みつこしタイムズ』 , biedt een inzicht op de specifieke schema’s gebruikt voor promotie door het grootwarenhuis. Vervolgens worden deze schema’s vergeleken met retorische schema’s uit de tijdschriften Harper’s bazar en La Nouvelle Mode om zo mogelijke invloeden na te gaan. Een volgende vergelijking met tijdschriften uitgegeven in een vroegere periode, namelijk 『婦人雑誌』 of 『都の華』, brengt duidelijkheid in de vraag of de retorische schema’s gebruikt in 『時好』 and 『みつこしタイムズ』 zijn ontstaan in Japan of dat deze een uitdrukking zijn van buitenlandse invloed. Een visuele analyse die de representatie van Art Nouveau in Mitsukoshi’s promotionele magazines nagaat, en een grafische analyse van Art Nouveau posters en postkaarten in Japan en in het Westen; begeleidt deze retorische analyse.

In het derde deel beoogt dit onderzoek een nuance te brengen in het algemene begrip dat Frankrijk het voornaamste centrum van invloed voor de Art Nouveau beweging (en trends in het algemeen) betekende voor Japan. Dit gebeurt door ten eerste het nagaan van het gebruik (de origine, de betekenis, en de interpretatie) van de term ‘Art Nouveau’ in het Japans. Vervolgens brengen specifieke case studies van Japanse Art Nouveau artiesten en designers duidelijkheid omtrent de invloeden op de Art Nouveau expressie van iedere artiest in kwestie. Waren deze invloeden afkomstig uit Frankrijk (Parijs) of is hun origine ergens anders te vinden? De volgende designers en artiesten vormen onderdeel van deze case studies: Asai Chu, Takeda Goichi, Natsume Soseki, Fujishima Takeshi en Kamisaka Sekka.

Door middel van bovenvernoemde onderzoeksstappen beoogt deze studie een nieuw genuanceerd inzicht te bieden in de promotie van decoratieve kunsten en textiel trends door grootwarenhuizen, evenals de ontwikkeling van Art Nouveau in Japan.