Geletterdheidstrajecten van nieuwkomers: in kaart brengen en monitoren van geletterdheidspraktijken, -processen en -strategieën in formele, niet-formele en informele omgevingen

Het doctoraal onderzoek vormt de basis voor een breder onderzoeksproject (C2 – De geletterdheidsontwikkeling van nieuwkomers ontsluiten: leren voor het leven in formele, niet-formele en informele omgevingen) dat focust op de taal- en geletterdheidsontwikkeling van migrant-nieuwkomers in hun nieuwe gastmaatschappij. Het onderzoek verkent hoe zij hun geletterdheidscompetenties uitbreiden in verschillende gesitueerde socialisatieprocessen en -omgevingen en wil inzichten verwerven in de manier waarop de geletterdheidsontwikkeling van nieuwkomers wordt gepercipieerd, aangepakt en gewaardeerd door zowel nieuwkomers zelf, als hun naasten, in drie soorten leeromgevingen: formele, non-formele en informele. De algemene doelstelling van het onderzoek is om etnografisch te verkennen, beschrijven en analyseren hoe nieuwkomers deze omgevingen voor leren en socialisatie navigeren om hun geletterdheidsontwikkeling te bevorderen. In de eerste plaats bestudeer ik leerpraktijken en -voorvallen in de drie soorten omgevingen en in een reeks verschillende, relevante sociale contexten. In de drie soorten omgevingen integreert de etnografische focus ook vier clusters van (meta-)hulpbronnen die van bijzonder belang zijn voor nieuwkomers: zowel meertalige repertoires, sociale/‘bemiddelings’netwerken en technologische hulpbronnen als bewustzijn van genres of cluster van taken. Bovendien observeert en analyseert mijn onderzoeksproject geletterdheidspraktijken en -voorvallen etnografisch, maar ‘monitort’ deze ook, d.w.z. koppelt terug naar de deelnemende nieuwkomers om aan te zetten tot reflecties over de aard, sociale betekenis en relevantie van de vastgestelde instanties van leren. De ruimere doelstelling van het onderzoeksproject is tweevoudig. Het levert kritische inzichten op in de manier waarop het verschil in institutionalisering van leren tussen de drie soorten omgevingen en ook het gebruik van verschillende hulpbronnen de geletterdheidsontwikkeling van nieuwkomers beïnvloedt, terwijl het eveneens de basis vormt voor contextgevoelige experimentatie met de transfer van leerpraktijken tussen de verschillende omgevingen in cocreatie met belanghebbenden.