Exploratie van de mogelijkheden van digitale historische kaarten voor landschapsgeschiedenis: crowdsourcing project rond de historische kaartencollectie van de familie Arenberg.

Historische kaarten worden sinds lange tijd gekoesterd als objecten van grote waarde en schoonheid, die de veranderende representatie van de wereld, steden en (rurale) landschappen illustreren. De laatste tijd worden ze echter ook vaak gezien als meer dan louter illustraties. Tot nu toe was het verwerken van historische kaarten en het opbouwen van ruimtelijke databanken met direct af te leiden informatie om het gebruik van deze kaarten als primaire bronnen voor fundamenteel onderzoek mogelijk te maken, een zeer arbeidsintensief proces. Dit wordt vooral veroorzaakt door de noodzaak om twee tijdrovende stappen te ondernemen om historische kaarten voor te bereiden voor onderzoek: 1) de georeferentie ('overlay' van historische kaarten met de huidige situatie) en 2) de ruimtelijke annotatie van toponiemen (transcriptie en lokalisatie van plaatsnamen). Dit project wil een alternatief bieden voor dit struikelblok in de verwerking en het gebruik van digitale historische kaarten door een webapplicatie voor het crowdsourcen van zowel de georeferentie als de ruimtelijke annotatie van historische kaarten te ontwikkelen. Hierbij worden de mogelijkheden van de recent opgestarte nauwe FED-tWIN-samenwerking tussen het Departement Geschiedenis van de Universiteit Antwerpen en het Belgische Rijksarchief ten volle benut. In samenwerking met ICT-partner Webmapper worden ca. 3.000 hoge resolutie gescande historische kaarten uit de Arenbergcollectie, gedigitaliseerd door en bewaard in het Algemeen Rijksarchief, opengesteld voor de 'crowd' om zo een ruimtelijke databank van tienduizenden toponiemen op te zetten. Deze databank dient een drievoudig onderzoeksdoel: 1) fundamenteel onderzoek naar landschapsgeschiedenis op basis van 'big data of the past', in dit geval grote datasets van toponiemen; 2) het gebruik van lokale toponiemen als een manier om andere bronnen voor ruimtelijk onderzoek op te nemen en 3) een verkenning van de mogelijkheden en beperkingen van crowdsourcing bij de schaalvergroting van dit onderzoek in de komende jaren.

Trefwoorden:LANDSCHAPSGESCHIEDENIS, HISTORISCHE KAARTEN, CROWDSOURCING, GEOGRAFISCHE INFORMATIESYSTEMEN

Disciplines:Cartografie, Geografische informatiesystemen, Ontwikkeling van methoden en technieken, Landschaps- en ecologische geschiedenis