Determinanten van vegetatiepatronen en landbedekkingsdynamiek in Nationaal Park Nech Sar, Zuid-Ethiopische Rift Valley

DETERMINANTEN VAN DYNAMIEK VAN LANDBEDEKKING IN HET NECHISAR NATIONAL PARK, RIFTVALLEI, ZUID-ETHIOPIË

Ethiopië, met zijn grote verschillen in breedtegraad en hoogteligging, omvat een grote variëteit aan habitats die plaats bieden aan een unieke fauna en flora gekarakteriseerd door een hoge graad van endemisme. Om verlies aan biodiversiteit tegen te gaan, zijn in verschillende delen van het land beschermde gebieden opgericht. De meeste beschermde gebieden (inclusief de befaamde Simien Mountains en Awash National Parks) zijn echter onvoldoende beschermd tegen nederzettingen, landbouwkundige activiteiten, populatiedruk en begrazingsdruk. Antropogene activiteiten en andere omgevingsfactoren tasten de biodiversiteit van zowel het terrestrische als aquatische ecosysteem aan door een toename van fragmentatie, verkleining van de randen en reductie van de natuurlijke habitats (Sala et al., 2010). Er werd reeds aangetoond dat deze effecten een rol spelen in het verlies aan biodiversiteit en voorkomen van zeldzame en endeme soorten (Yihune et al., 2008; Clark, 2010; Bartunkova, 2011). Nechisar National Park (NSNP), één van de beschermde gebieden in Ethiopië, is gelegen in de Riftvallei tussen breedtegraden 5°51’-6°10’ N en lengtegraden 37°32’-37°48’ E. NSNP werd opgericht in 1974 ter bescherming van Swaynes hartenbeest (endeme soort van Ethiopië) en voor zijn schitterende landschap. Omwille van zijn rijke biodiversiteit werden hieraan andere doelstellingen gekoppeld, zoals het genereren van inkomsten uit toerisme. Momentaal is NSNP één van de meest bedreigde beschermde gebieden in Ethiopië (Negussie, 2008; Clark, 2010, Fetene et al., 2012). Verscheidene studies rapporteren de degradatie van land en vegetatie in NSNP ten gevolge van een verhoogde populatie- en grazingsdruk (Andargie, 2001; Aregu en Demeke, 2006; Fetene, 2012). Nieuwe nederzettingen in en rond het park, landbouwexpansie, begrazing en aantasting van houterige soorten worden aangegeven als oorzaken voor de veranderingen in het park. De verbreiding van uitheemse soorten en de aantasting van houterige soorten hebben een negatief effect op de abundantie en distributie van wildleven en indigene plantensoorten (Svialek, 2008; Negussie, 2008; Yusef et al., 2011). Verandering in de kwaliteit en kwantiteit van inheemse planten zou een reden kunnen zijn voor de lokale extinctie van sommige wildleven. Niettegenstaande hierboven beschreven studies duidelijk aantonen dat er veranderingen plaatsvinden in NSNP, zijn er nog hiaten in onze kennis over de kwantificatie van deze veranderingen en over de onderliggende oorzaken. De distributie van de vegetatie in NSNP vertoont opmerkelijke variaties in habitatstructuur en samenstelling. Menselijke invloed werden ingeroepen als een belangrijke factor voor de veranderingen en variaties (Aregu en Demeke, 2006; Clark, 2010), en omgevingsfactoren kregen minder nadruk. De hoofddoelstelling van deze studie is de beschrijving van de belangrijkste drijvende krachten achter de veranderingen in habitat en landbedekking, en de beschrijving van de omgevingsfactoren verantwoordelijk voor het variatiepatroon. De studie heeft volgende specifieke doelstellingen: (I) Identificatie van de vegetatietypes en belangrijkste bodemparameters die de distributie van het vegetatiepatroon in het landschap beïnvloeden; (II) Kwantificatie van de veranderingen in landbedekking en habitatverliezen in NSNP; (III) Productie van een bodemkaart van het gebied met een beschrijving van de belangrijkste bodemtypes; (IV) Een beschrijving van de vegetatiedynamiek in relatie tot de invloed van mens en veehouderij.