De constitutionele inrichting van verdeelde samenlevingen vergeleken: een model om constitutionele asymmetrie te verklaren.

De onderzoeksvraag voor dit onderzoek is: Welke juridische factoren die aan de basis liggen van de constitutionele inrichting vormen bepalende condities die de verschillen in intensiteit van constitutionele asymmetrie in gelaagde systemen verklaren? Samenlevingen die verdeeld zijn rond etnische, religieuze of culturele breuklijnen stellen uitdagingen van groot praktisch belang. De spanning tussen etnisch-culturele groepen kunnen uitmonden in geweld (structurele discriminatie, burgeroorlog, etnische uitzuivering, genocide), maar zelfs zonder geweld kunnen ze de politieke dynamiek van een staat ondermijnen, de politieke instellingen verlammen of een constitutionele crisis veroorzaken. De oplossingen die academici hebben voorgesteld om een antwoord te geven op deze uitdagingen komen neer op twee benaderingen: integratie en accommodatie. Mijn eerste aanname is dat asymmetrisch federalisme een effectieve synthese biedt van beide benaderingen, aangezien het kenmerken van beide vertoont, en de flexibiliteit biedt die een multinationale staat vereist. Mijn tweede aanname is dat de constitutionele asymmetrie een verschillende intensiteit kan hebben in verschillende federale systemen, met telkens een andere impact op het politieke systeem. Het doel van dit onderzoek is daarom na te gaan hoe het verschil in intensiteit van constitutionele asymmetrie kan verklaard worden. Daartoe wordt een model ontworpen op basis van een reeks juridische factoren die de constitutionele inrichting van verdeelde samenlevingen bepalen, en die kunnen leiden tot constitutionele asymmetrie. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een vrij ongebruikelijke methodologie in de rechtswetenschap, met name Sualitative Comparative Analysis (QCA). Het uiteindelijke doel van het onderzoek bestaat erin een flexibel model voor constitutionele inrichting te ontwerpen. Dit model zou toelaten de intensiteit van constitutionele asymmetrie te bepalen en dit toe te passen in verschillende multinationale staten, dank zij de juridische analyse van de resultaten die uit de QCA voortvloeien. Het zoeken naar alternatieve oplossingen voor verdeelde samenlevingen is om twee redenen van belang voor academici en beleidsmensen. Ten eerste is het onderzoek van belang voor Europese academische en beleidsmensen, omdat veel EU lidstaten multinationaal zijn, en de EU zelf ook een multinationale entiteit is. Een nieuw perspectief is nodig om te kunne omgaan met de uitdagingen die dit meebrengt. Daarnaast zijn veel andere multinationale staten terug te vinden in instabiele regio's, met name het Midden Oosten (bv Irak, Afghanistan). Het is van cruciaal belang te begrijpen welk model van constitutionele inrichting en welke mate van constitutionele asymmetrie best geschikt is om aan te nemen in een post-conflictuele omgeving.

Trefwoorden:CONSTITUTIONALISME

Disciplines:Constitutioneel recht, Regionalisering en decentralisatie, Federalisme

Project type:Samenwerkingsproject