< Terug naar vorige pagina

Organisatie

Onderzoeksgroep Sociaal en Economisch Beleid en Maatschappelijke Integratie

Research Unit

Tijdsduur:1 okt 1997 →  Heden
Organisatieprofiel:

Deze onderzoeksgroep omvat vijf globale onderzoekslijnen (1) Armoede en maatschappelijke integratie, (2) Wonen (3) Economie en verzorgingsstaat (4) Organisatie van zorg en welzijn (5) Toegankelijkheid, kwaliteit en effectiviteit van hulp- en dienstverlening Het thema migratie en integratie is groepsoverschrijdend.

Onderzoekslijn Armoede en maatschappelijk integratie
Verantwoordelijke onderzoeksleiders: Ides Nicaise & Tine Van Regenmortel

Deze onderzoekslijn omvat ten eerste het algemeen armoedebeleid en statistishe kennisontwikkeling rond inclusie. Armoede en sociale uitsluiting zijn maatschappelijke processen die beïnvloed worden door beleidsstrategieën zoals activering, sociale bescherming. We onderzoeken de samenhang tussen armoedebestrijding en het algemeen economisch en sociaal beleid bv. gekleurde armoede, kinderarmoede, dak- en thuisloosheid, sociale investeringen enz. Het armoedebeleid wordt hier bestudeerd vanuit een vogelperspectief, op Vlaams, Belgisch en EU-niveau. In opdracht van de Europese Commissie volgen we bv. de nationale hervormingsplannen op vanuit de invalshoek van sociale inclusie, en maken we thematische deelstudies.

Empowerment vormt een belangrijk paradigma om te kijken naar armoede, sociale uitsluiting en moderne zorg. Naast opvolging van de theoretische ontwikkelingen over dit paradigma werken we actief aan de doorvertaling van empowerment in de praktijk (methodieken, (meet)instrumenten, voming, visieontwikkeling, randvoorwaarden), beleid en in onderzoek. Centrale vragen zijn: Hoe kan hulp- en dienstverlening ervoor zorgen dat maatschappelijk kwetsbare personen en groepen (bv. mensen in armoede, dak- en thuislozen, OCMW-cliënten, kwetsbare jongeren) worden versterkt en (opnieuw) verbonden geraken met hun omgeving en de samenleving. Wat vraagt dit van de betrokken organisaties? En hoe kunnen de diverse overheden dit ondersteunen en faciliteren? Verder trekken we het empowermentparadigma ook door in de aanpak en opzet van onderzoek. Het concept van ‘empowerende academische werkplaats’ is hierbij illustrerend (bv. Jeugdzorg Emmaüs).

Onderzoekslijn Wonen
Verantwoordelijke onderzoeksleider: Sien Winters

De onderzoeksvragen die worden behandeld binnen de onderzoekslijn wonen, sluiten nauw aan bij de klassieke doelstellingen van het woonbeleid: betaalbaarheid, kwaliteit van woning en omgeving, woonzekerheid. Op basis van surveygegevens en administratieve databronnen beschrijven we evoluties, verschillen tussen groepen en tussen gebieden. Met onderzoek over de financiering en organisatie van het woonbeleid trachten we bij te dragen tot een hogere doelmatigheid van het beleid en een efficiëntere beleidsuitvoering. Voorbeelden zijn onderzoek over de verdeling van woonsubsidies, over sociale huisvesting, huursubsidies, woonfiscaliteit. Daarnaast staan we het beleid bij in het uittekenen van nieuwe of aanpassen van bestaande beleidsinstrumenten. Tot slot volgen en ondersteunen we ook het lokale woonbeleid.

Een groot deel van dit onderzoek situeert zich binnen het Steunpunt Wonen (www.steunpuntwonen.be). Een interdisciplinaire benadering en sterke interactie met opdrachtgever en werkveld kenmerken onze aanpak. We proberen daarbij ook de relatie te leggen met andere beleidsdomeinen (armoede, welzijn, ruimtegebruik, stadsontwikkeling…).

Onderzoekslijn Economie en verzorgingsstaat
Verantwoordelijke onderzoeksleider: Jozef Pacolet

De onderzoekslijn economie en verzorgingsstaat bestudeert zowel de creatie als de sociale besteding van de welvaart. De relatie economie-verzorgingsstaat, de organisatie van de sociale zekerheid en de sociale voorzieningen zijn voorwerp van onderzoek op macro-, meso- en microniveau. De onderzoekslijn combineert een sterke terreinkennis van de verzorgingsstaat met aandacht voor de plaats binnen en impact op de economie. Daarom is zij ook goed geplaatst om het maatschappelijk debat te voeden omtrent de verzoenbaarheid van economische ontwikkeling en sociale bescherming.

De analyses gebeuren zowel op Vlaams, nationaal als Europees vlak. Qua onderzoeksdiscipline werden vooral de welvaartseconomie (publieke financiën, publieke economie), gezondheidseconomie en organisatie van welzijns- en gezondheidsvoorzieningen uitgebouwd. De uitbouw van de verzorgingsstaat wordt zowel op macrovlak, institutioneel als qua financiering en financierbaarheid bekeken met specifieke aandacht voor de relatie tussen demografie, sociale bescherming en economie. De onderzoeksthema’s zijn thans voornamelijk relatie vergrijzing en ziekteverzekering, langdurige zorg, pensioen, financiering en financierbaarheid van de sociale zekerheid en van de overheid in het algemeen. Specifieke aandacht gaat hierbij ook naar de fiscaliteit en de thematiek van fiscale en sociale fraude en ontwijking.

Onderzoekslijn Organisatie van zorg en welzijn
Verantwoordelijke onderzoeksleiders: Tine Van Regenmortel & Jozef Pacolet (i.s.m. Miet Lamberts)

Deze onderzoekslijn beoogt de studie naar de organisatie van zorg- en welzijnsvoorzieningen en sectoren. We volgen nieuwe evoluties op als bv. vermaatschappelijking van de zorg, transmurale zorg, geïntegreerde eerstelijnszorg, integrale jeugdhulp, persoonsgerichte zorg, persoonsvolgende financiering. Steeds meer worden bruggen gebouwd tussen het sociale domein en de lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg en tussen de formele en informele zorg (familie, vrijwilligers, doelgroeporganisaties). Dit alles heeft gevolgen voor de betrokken organisaties en overlegstructuren. Tevens - gevoed door het empowermentkader - bekijken we hoe krachtgerichte organisaties en krachtgerichte overlegnetwerken (en beleid) het best vorm krijgen in de praktijk.

Vanuit de discipline van de gezondheidseconomie, de economie van de ouderenzorg en economie van de welzijnszorg bestrijken we de ruime sector van de gezondheidszorg en de langdurige zorg, met aandacht voor onder meer manpowerplanning in de zorgsector, financieringsmechanismen, de kostprijs, de zorgvraag, de werkgelegenheid en de macro-economische betekenis.

Onderzoekslijn Toegankelijkheid, kwaliteit en effectiviteit van hulp- en dienstverlening
Verantwoordelijke onderzoeksleider: Tine Van Regenmortel

Gelieerd aan de vorige onderzoekslijn zoomen we binnen deze onderzoekslijn nader in op het thema van toegankelijkheid en kwaliteit van hulp- en dienstverlening in het bijzonder voor kwetsbare groepen in de samenleving. Het uitgangspunt is zorg-op-maat met het cliënt/patiëntperspectief als belangrijke toetssteen voor de kwaliteit van hulp- en dienstverlening. Het thema van bv. onderbescherming (non-take-up) - gelieerd aan pro-actief handelen en automatische rechtentoekenning - kadert in deze onderzoekslijn. Extra aandacht - vanuit het empowermentkader - is er voor de participatie van cliënten/patiënten en het werken met ervaringsdeskundigen.

Tevens is onderzoek naar effectiviteit van hulp- en dienstverlening voor kwetsbare groepen aan de orde. Vanuit een brede visie op evidence-based werken bekijken we niet enkel wat werkt, maar ook voor wie en in welke context interventies werken en welke werkzame factoren hierbij een rol spelen. We hanteren een brede kijk op het effectiviteitsverhaal van interventies op vlak van welzijn en gezondheidi met oog voor het micro-, meso- en macroniveau.

Onderzoekslijn Migratie en integratie (groepsoverschrijdend)
Verantwoordelijke onderzoeksleiders: Johan Wets & Peter De Cuyper

In deze onderzoekslijn wordt de ruimere migratiedynamiek bestudeerd. Het vertrekpunt daarbij is de migratiebeweging zelf en de (mogelijke) impact op de ontvangende maatschappij. Vooral de gevolgen van deze migratie worden bekeken (bv. de verkleuring van de armoede, de situatie van nieuw aangekomen Roma in België/Vlaanderen, de ‘integratietrajecten’ van voormalige asielzoekers in de samenleving, de wederzijdse percepties van ontvangende en aankomende burgers). Dergelijk onderzoek laat toe om een zicht te krijgen op de gehele beweging en het beleid te kaderen in een internationale context. Binnen deze onderzoeksgroep hebben we extra aandacht voor de socio-culturele integratie van mensen met een migratie-achtergrond en instrumenten en methodieken die die de maatschappelijke integratie van mensen met een migratie-achtergrond bevorderen (bv. mentoren, duo-werking). Ook de taalverwerving/NT2 bij nieuwkomers/anderstaligen is een aandachtspunt.

 

Trefwoorden:Housing, welfare state
Disciplines:Toegepaste economie, Economische geschiedenis, Macro-economie en monetaire economie, Micro-economie, Toerisme, Sociaal werk, Andere sociologie en antropologie