Centrum voor Europese Filosofie

Organisatieprofiel:Het Centrum voor Europese Filosofie (voormalig Centrum voor Cultuurfilosofie) ontstond in 2007 uit de fusie van drie afzonderlijke onderzoeksgroepen: het Centrum voor Metafysica en Cultuur, Het Centrum voor Filosofie van de Religie, en het Centrum voor Filosofie van Kunst en Literatuur. Het zwaartepunt van het onderzoek in het centrum ligt in de filosofische reflectie op de relatie tussen rede en cultuur in de moderne en hedendaagse samenleving. De filosofie is immers sterk betrokken bij de veranderingen die de moderne tijd kenmerken. Zo reflecteert ze op de transformaties in en van de moderne cultuur, met de bedoeling hun filosofische vooronderstellingen aan het licht te brengen. Daarnaast hebben deze omwentelingen de filosofie niet ongemoeid gelaten en is ze zelf onder hun invloed van gedaante veranderd. De onderzoeksinteresse van het Centrum bestaat dan ook enerzijds in de reflectie op de filosofische achtergrond van de moderne cultuur en haar metamorfoses, en anderzijds in het verhelderen van de rol en de relevantie van de moderne cultuur voor de veranderingen die de filosofie zelf heeft doorgemaakt. Vanuit deze gedeelde achtergrond hoopt het onderzoek van het Centrum bij te dragen aan het veld van de cultuurfilosofie, een domein dat sedert het einde van de 19de eeuw als autonome filosofische discipline wordt onderkend. In overeenstemming met de wortels van het Centrum wordt het onderzoek vanuit een drievoudig perspectief ontwikkeld. Een eerste perspectief concentreert zich op de metafysicakritiek en het post-metafysische denken, en richt zich op het lot van de metafysica in de westerse cultuur. Daarbij staat de relatie centraal tussen de opkomst en het specifieke karakter van de moderne cultuur enerzijds, en de vele veranderingen en de geleidelijke teloorgang of 'einde' van het metafysische denken anderzijds. Een tweede rode draad is de interesse in religie, religiekritiek en secularisering. Die interesse richt zich met name op de (slinkende) rol van het Christendom in de westerse cultuur, en in het bijzonder op de relatie tussen de ontplooiing en de specificiteit van de moderne cultuur enerzijds en het proces van secularisering anderzijds. Een derde invalshoek, ten slotte, is gelegen in de filosofie van de kunst en de literatuur. De aandacht gaat er naar de kritiek van de representatie, met name in het licht van de crisis van de klassieke representatie die een gevolg was van de opkomst van de moderne cultuur en het modernisme. De kunst is paradigmatisch voor deze crisis, aangezien de ondergang van het esthetische ideaal van de mimesis tegelijk de grenzen van de filosofische rationaliteit blootlegt. Deze spanning tussen rede en (modernistische) kunst wordt onderzocht in de literatuur en de beeldende kunsten. De eigenheid van het Centrum hangt niet slechts samen met deze gedeelde thema's, maar eveneens met een gemeenschappelijke invalshoek en achtergrond. Die bestaat in een historische en multidisciplinaire aanpak en een sterke verbondenheid met de continentale filosofische traditie. Het onderzoek van het Centrum behelst dan ook een aantal centrale thema's en figuren in de (laat-)antieke filosofie, het Duitse en Britse idealisme, de fenomenologie, de hermeneutiek en de ontologie.

Trefwoorden:MODERNITEIT, METAFYSICA, SECULARISATIE, HEDENDAAGSE FILOSOFIE, POLITIEKE FILOSOFIE, FILOSOFIE VAN RELIGIE, MODERNE FILOSOFIE, FENOMENOLOGIE, GESCHIEDENIS VAN FILOSOFIE, LITERATUURFILOSOFIE, CULTUURFILOSOFIE, KUNSTFILOSOFIE

Disciplines:Theorie en methodologie in de filosofie, Filosofie, Ethiek, Andere filosofie, ethiek en religiestudies niet elders geclassificeerd