Staatsvorming, oorlog en elites in de Bourgondische Nederlanden (1384-1506)

In het naoorlogse historische debat is er al heel wat inkt gevloeid over het al dan niet bestaan van de Bourgondische staat en de vermeende correlatie tussen staatsvorming en oorlogsvoering. Het onderzoek over de genese van laatmiddeleeuwse vorstendommen wordt hierbij sterk beïnvloed door theoretische paradigma's (Weber, Tilly) die de politieke actie van de laatmiddeleeuwse vorsten - in casu de hertogen van Bourgondië - definiëren vanuit een causaal model van een gecentraliseerde staat die gestuwd wordt door oorlogsvoering en via belastingen financiële middelen onttrok aan hun onderdanen en door bureaucratische, financiële en militaire innovaties een interstatelijke competitie op gang trok die vele uitdagers van de vorstelijke macht (adel, steden, …) elimineerden. Hoewel er dus nog volop discussie heerst over de eindinterpretatie van de Bourgondische Nederlanden als staat, bestaat er binnen de academische wereld een zeer levendige traditie om de politieke en sociale structuren van deze Bourgondische samenleving te onderzoeken. Niettemin blijft het hele aspect van de organisatie van oorlogsvoering in dit verhaal grotendeels afwezig.  Dit doctoraatsonderzoek heeft daarom als opzet om deze lacune te vullen en de sociale dimensies van elitevorming in relatie te brengen met oorlogsvoering in deze cruciale periode van politieke en institutionele ontwikkeling en veranderende oorlogsvoering. We verlaten hierbij dus het pad van de klassieke militaire geschiedenis. Steunend op een Angelsaksische traditie en het toonaangevende maar voor de Nederlanden weinig uitgewerkte vooronderzoek wordt in mijn onderzoek het blikveld opengetrokken naar de sociale actoren die actief waren in de laatmiddeleeuwse oorlogsvoering. We beperken ons hierbij in hoofdzaak tot casestudies met betrekking tot het laatmiddeleeuwse graafschap Vlaanderen, omdat voor dit laatmiddeleeuwse gewest reeds in de diepte onderzoek werd verricht naar de politieke instellingen, sociale groeperingen, de adel en de stedelijke groeperingen en hun interactie – en ook omdat de ‘Bourgondisering’ hier – met de opname van het graafschap in 1384 in het Bourgondische landencomplex – reeds vroeg werd ingezet. In elk van de uitgewerkte artikels in mijn doctoraat bestudeer ik één van de facetten en aspecten van de laatmiddeleeuwse Bourgondische oorlogsvoering. Hierbij maak ik gebruik van zowel centrale bronnen als lokale bronnen en laat ik dus beide perspectieven zoveel mogelijk convergeren om de interactie tussen vorst en onderdanen zo genuanceerd mogelijk te kunnen schetsen.