Een evaluatie van de impact van urgente maatregelen op de bescherming van gedetineerden die zich in een risico-situatie bevinden in Latijns-Amerika ‘IMPACTUM’. (IMPACTUM)

Urgente Maatregelen (UM) worden toegekend door internationale mensenrechtentoezichthouders om personen te beschermen die zich in een uiterst ernstige en urgente situatie bevinden. In Latijns-Amerika worden urgente maatregelen meestal toegekend om gedetineerden te beschermen, wanneer hun recht op leven, integriteit en/of gezondheid geschonden dreigt te worden. Wanneer een urgente maatregel wordt toegekend door een mensenrechtenorgaan, wordt de Staat verzocht om gedetineerden onmiddellijk toegang te verlenen tot medische bijstand, water, voedsel, sanitaire voorzieningen, frisse lucht of natuurlijk licht. In dergelijke gevallen kunnen urgente maatregelen beschermende noodmaatregelen vereisen die in de meest extreme omstandigheden het leven van de begunstigde van deze maatregelen kunnen redden. Hoewel urgente maatregelen al duizenden keren door mensenrechtentoezichthouders zijn toegekend, hebben ze amper academische aandacht gekregen. De weinige onderzoeken die er zijn, zijn gericht op een doctrinale analyse van hun naleving. Dergelijke studies hebben een aantal tekortkomingen, in die zin dat ze voornamelijk procedurele juridische aspecten onderzoeken en vaak te veel vertrouwen op informatie die door de mensenrechtentoezichthouders zelf wordt aangereikt. Aangezien opgelegde urgente maatregelen vaak worden geconfronteerd met praktische, financiële en politieke beperkingen die de uitvoering ervan bepalen en beperken, is het van cruciaal belang om beter te begrijpen hoe deze maatregelen in de praktijk worden toegepast.  

IMPACTUM, geschreven door Prof Clara Burbano Herrera, is een ambitieus onderzoeksproject dat verder gaat dan de traditionele juridische onderzoeksvragen en methoden voor het analyseren van urgente maatregelen. In plaats daarvan stelt het een interdisciplinair onderzoek van urgente maatregelen voor dat: 1) de context in aanmerking neemt waarin urgente maatregelen worden gehandhaafd en hoe ze in de praktijk worden toegepast; 2) beoordeelt de impact van urgente maatregelen op gedetineerden, juridische en institutionele systemen en op (inter)nationale actoren; 3) bespreekt hun sterke punten en beperkingen; en 4) analyseert hun bredere leereffecten. Met verwijzing naar urgente maatregelen die door 4 mensenrechtentoezichthouders zijn toegekend om gevangenen in 6 Latijns-Amerikaanse landen te beschermen, zal IMPACTUM een kritisch normatief impactkader ontwikkelen dat nuttig is voor een diepere theoretische analyse, evenals inzicht in hoe urgente maatregelen kunnen worden geformuleerd om hun praktische beschermende effecten te maximaliseren. IMPACTUM zal dus nieuwe kennis over opkomende problemen blootleggen en nieuwe kennis presenteren inzake opkomende kwesties betreffende urgente maatregelen die vandaag niet in de academische wereld en in de praktijk worden behandeld.