< Terug naar vorige pagina

Project

De rol van mentaliseren in de ontwikkeling van kinderen en adolescenten met een verhoogd risico voor psychopathologie

Onderzoek van de voorbije decennia heeft aangetoond dat psychologische stoornissen vaak hun oorsprong hebben in de kindertijd en adolescentie. Recent onderzoek suggereert dat problemen met mentaliseren of reflectief functioneren (RF), het vermogen om jezelf en anderen te begrijpen in termen van mentale toestanden, een cruciale rol spelen in het ontstaan van die stoornissen. Tot hiertoe zijn er echter nog maar weinig longitudinale studies naar die rol van mentaliseren in het ontstaan van psychologische problemen in de kindertijd en adolescentie. Vooral studies die zich richten op relevante maar vaak ‘moeilijker bereikbare’ populaties zijn bijna onbestaande. In dit proefschrift onderzoek ik de vermeende rol van mentaliseren in (a) internationaal geadopteerde kinderen en hun ouders enerzijds en (b) adolescenten met een verhoogd risico op psychopathologie anderzijds.

Hoofdstuk 1 schetst de theoretische achtergrond en rationale voor de empirische studies van dit proefschrift. Deel 1 van dit proefschrift focust op internationaal geadopteerde kinderen, en richt zich op de rol van ouderlijk reflectief functioneren (ORF) of het vermogen van ouders om het gedrag van hun kind te begrijpen vanuit onderliggende gedachten, gevoelens en intenties. Studies suggereren namelijk dat ORF een belangrijke rol speelt in het bevorderen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen in het algemeen, en van kinderen met vroege negatieve levenservaringen –zoals internationaal geadopteerde kinderen die in hun leven minstens één groot verlies hebben geleden– in het bijzonder. Dit deel omvat drie empirische studies gericht op de rol van ORF in de ontwikkeling van internationaal geadopteerde kinderen. Hoofdstuk 2 beschrijft de ontwikkeling en validatie van het Adoption Expectations Interview om het niveau van pre-adoptief RF bij adoptieouders vast te stellen. Hoofdstuk 3 onderzoekt de relaties tussen ouderlijk pre-adoptief RF, ORF en Theory of Mind vaardigheden op 3,5-4 jarige leeftijd bij adoptiekinderen. Hoofdstuk 4 betreft de rol van ORF en ouderlijke stress in de ontwikkeling van sociaal-emotionele problemen bij adoptiekinderen in de eerste vier jaar na adoptie.

Deel 2 van dit proefschrift richt zich op de rol van mentaliseren bij het ontstaan van de borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) bij adolescenten. Onderzoek naar de normatieve ontwikkeling van mentaliseren tijdens de adolescentie en de relatie tussen mentalisatiemoeilijkheden en BPS bij adolescenten is immers beperkt. Hoofdstuk 5 rapporteert daarom over een onderzoek naar leeftijds- en geslachtsverschillen in verschillende dimensies van mentaliseren en de relatie tussen deze dimensies en BPS-kenmerken in de adolescentie. In Hoofdstuk 6 wordt de mediërende rol van mentalisatiemoeilijkheden en epistemische waakzaamheid in de relatie tussen vroege negatieve levenservaringen en acting-out gedragingen onderzocht.

Dit proefschrift wordt afgesloten met een algemene discussie van de belangrijkste bevindingen, theoretische en klinische implicaties, en suggesties voor verder onderzoek

Datum:1 okt 2016 →  13 mei 2022
Trefwoorden:Childhood Adversity, Mentalizing, Developmental Psychopathology, Adoption, Borderline Personality Disorder
Disciplines:Psychopathologie, Persoonlijkheidspsychologie, Sociale en emotionele ontwikkeling
Project type:PhD project