< Terug naar vorige pagina
Project
COLIBRU: Collectief onderzoekend schoolleiderschap in en rond Brussel (VLOV136)
Het project mikt op het ontwikkelen van onderwijskundig leiderschap in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel en de Brusselse rand. Er wordt vertrokken van een bestaand netwerk van scholen waarin - via een partnerschap met het Multidisciplinair Instituut LerarenOpleiding (MILO) van de Vrije Universiteit Brussel - reeds onderzoekende professionele leergemeenschappen van leraren en toekomstige leraren collaboratief aan het werk zijn, telkens met een lerarenopleider als bruggenbouwer in het team ('Onderzoekende School?!'). Deze 'onderzoekende teams' werken, met het vizier op het versterken van de leerresultaten (breed) en leerprocessen van leerlingen, aan het verbeteren van de onderwijspraktijk en aan hun eigen professionaliteit. Dergelijk onderzoekend team voert - gespreid over het schooljaar - een praktijkonderzoek uit waarbij ze, vertrekkend vanuit een praktijkvraag waarmee ze in de eigen school worstelen, achtereenvolgens: de beginsituatie in kaart brengen, de vragen en te bereiken resultaten scherpstellen, bronnen raadplegen, data verzamelen en analyseren, acties ontwerpen en implementeren, evalueren en reflecteren. Kortom, het gaat om met onderzoeksactiviteiten ondersteunde cycli van kwaliteitsontwikkeling. Onderzoekende School?! werd opgestart in 2012 en sedertdien op basis van ontwerponderzoek doorontwikkeld.
Het is een veelbelovende aanpak gebleken om ook in onderpresterende scholen, waar leraren twijfelen aan het leervermogen en de onderwijsbaarheid van hun leerlingen, de onderwijspraktijk te vernieuwen en de overtuiging van leraren versterken dat ze samen resultaat kunnen boeken met hun leerlingen ondanks hun kansarme achtergrond (collective teacher efficacy) (Willegems, 2020). In 2/3 van de in dit project beoogde doelgroep van 28 scholen is dat reeds het geval. Dat biedt kansen omdat er in die scholen op kleine schaal al een praktijk van collectief leren op gang is gebracht via ondersteuning vanuit de lerarenopleiding. Het faciliteert het verder stimuleren van teacher leadership in de school. Daarnaast wordt vastgesteld dat de verankering van deze praktijk in de school en opschaling ervan, zodat het hele schoolteam betrokken is in een proces van continue professionele ontwikkeling, nog een grote uitdaging is. Zonder een stevig ondersteunend onderwijskundig en transformatief schoolleiderschap is zelfs het behoud van de werking van deze huidige onderzoekende teams problematisch zodra de trekkersrol niet meer ingevuld wordt vanuit de lerarenopleiding.
Het voorliggend projectvoorstel bouwt op de methodiek van Onderzoekende School?! en beoogt het ontwikkelen van een flankerend leiderschap. Het traject voor de schoolleiding is gespreid over twee jaar en omvat een aantal opeenvolgende fasen, ieder met eigen operationele doelen, die samen naar de beoogde competenties leiden. Centraal in de aanpak staat een Onderzoekende School-traject voor groepjes van schoolleiders zelf zodat ze ervaring opdoen met de aanpak en het rendement van deze vorm van professionalisering en kwaliteitsontwikkeling. De probleemstelling die ze in dit traject aanpakken is gelinkt aan hun onderwijskundig schoolleiderschap.
Het is een veelbelovende aanpak gebleken om ook in onderpresterende scholen, waar leraren twijfelen aan het leervermogen en de onderwijsbaarheid van hun leerlingen, de onderwijspraktijk te vernieuwen en de overtuiging van leraren versterken dat ze samen resultaat kunnen boeken met hun leerlingen ondanks hun kansarme achtergrond (collective teacher efficacy) (Willegems, 2020). In 2/3 van de in dit project beoogde doelgroep van 28 scholen is dat reeds het geval. Dat biedt kansen omdat er in die scholen op kleine schaal al een praktijk van collectief leren op gang is gebracht via ondersteuning vanuit de lerarenopleiding. Het faciliteert het verder stimuleren van teacher leadership in de school. Daarnaast wordt vastgesteld dat de verankering van deze praktijk in de school en opschaling ervan, zodat het hele schoolteam betrokken is in een proces van continue professionele ontwikkeling, nog een grote uitdaging is. Zonder een stevig ondersteunend onderwijskundig en transformatief schoolleiderschap is zelfs het behoud van de werking van deze huidige onderzoekende teams problematisch zodra de trekkersrol niet meer ingevuld wordt vanuit de lerarenopleiding.
Het voorliggend projectvoorstel bouwt op de methodiek van Onderzoekende School?! en beoogt het ontwikkelen van een flankerend leiderschap. Het traject voor de schoolleiding is gespreid over twee jaar en omvat een aantal opeenvolgende fasen, ieder met eigen operationele doelen, die samen naar de beoogde competenties leiden. Centraal in de aanpak staat een Onderzoekende School-traject voor groepjes van schoolleiders zelf zodat ze ervaring opdoen met de aanpak en het rendement van deze vorm van professionalisering en kwaliteitsontwikkeling. De probleemstelling die ze in dit traject aanpakken is gelinkt aan hun onderwijskundig schoolleiderschap.
Datum:1 sep 2021 → 30 jun 2023
Trefwoorden:Onderwijskundig Leiderschap, Brussel, Secundair Onderwijs, Nederlandstalig onderwijs
Disciplines:Secundair onderwijs