Papierloos België: Geleefde precariteit in toekomstloze paradigma's

Volgens Europese definitie is de sans-papier of de ongedocumenteerde “een onderdaan van een derde land die aanwezig is op het grondgebied van een Schengenstaat die niet of niet langer voldoet aan de voorwaarden voor binnenkomst zoals uiteengezet in de […] Schengengrenzen Controle” (Europese Commissie 2021). Aangezien de term 'sans-papiers/ongedocumenteerd' veel ruimte biedt voor interpretatie (dwz asielzoekers, tijdelijke werknemers, enz.), zal dit onderzoek 'sans-papiers/ongedocumenteerd' door elkaar gebruiken met betrekking tot individuen/groepen/gemeenschappen die geen wettige toestemming hebben om in een gastland te zijn omdat ze zonder toestemming zijn binnengekomen of langer dan de toegestane periode zijn gebleven. Hoe dan ook, de definitie stelt dat het ongedocumenteerde aanwezig is maar afwezig is: een entiteit in het ongewisse, een ongedefinieerd lichaam, een vaag vat van gedachten en handelingen. Ik ervoer het gewicht van een dergelijke definitie van juridische status een paar weken nadat mijn studentenvisum afgelopen oktober 2020 was verlopen, toen ik besloot in België te blijven na het behalen van mijn geavanceerde masterdiploma. Ik kon mezelf niet voorbereiden op de toestanden van angst en onzekerheid waar ik doorheen moest - niet weten wat ik kon verwachten, waar ik naar uit moest kijken, niet in staat zijn om dingen normaal te plannen gezien de COVID-pandemie, enz. Tegelijkertijd, het kennen van enkele migranten leeftijdsgenoten in België die ook zonder papieren zijn, stimuleerde het nadenken over mijn bevoorrechte positie in vergelijking met de sans-papiers/ongedocumenteerden die naar België kwamen voor economische/arbeidsdoeleinden. Deze nieuwsgierigheid vormde de onderzoeksvraag (en aanvullende vragen) van mijn doctoraatsvoorstel: Hoe leven sans-papiers/ongedocumenteerde gemeenschappen in België binnen de precariteiten van hun status? Hoe belichamen/onderhandelen/presteren ze binnen sans-papiers/ongedocumenteerde kaders? Hoe stellen zij zich een 'toekomst' voor? Hoe kunnen geleefde/belichaamde/onderhandelde denkbeelden van sans-papiers/ongedocumenteerde gemeenschappen informeren over artistiek onderzoek en performance studies? Aanvullende vragen zijn: welke rol speelt gemeenschapsgeleide kunst bij het bevorderen van ruimtes en kansen om zich bezig te houden met complexe onderwerpen zoals migratie, burgerschap, enz.? Wat betreft de site, hoe reageert België op 'sans-papiers/ongedocumenteerden' binnen zijn overheidsonderbouwing? Dit doctoraatsproject zal 'sans-papiers/ongedocumenteerd', 'precariteit' en 'toekomst' uitpakken door middel van door de gemeenschap geleide kunstsamenwerkingen/uitingen/denken met elke respectieve gemeenschap van belang. Naast dit uitpakken, zal het project ook onderzoeken hoe de kunstenaar-onderzoeker zichzelf zal positioneren in het kader van community-led kunstproject(en), en hoe een dergelijke positie theoretisch en methodologisch kan worden vertaald. Ranajit Guha's (2011) relevante diaspora-gerelateerde vraag inspireerde een interne brainstorm over waar de sans-papier/ongedocumenteerden zich conceptueel bevinden: “Van wie zijn [de sans-papiers] eigenlijk? En wat is het uiteindelijk? Is het een plaats of gewoon een gebied van de geest - een geheugencondensatie die wordt gebruikt om figuren van nostalgie te vormen uit een enorme verspreiding? Of is het niets anders dan de list van een belegerd nationalisme om in naam van patriottisme de middelen van lang vergeten expats te hulp te roepen? (Ibid: 5) De passage stelt een mogelijkheid voor dat de 'sans-papiers/ongedocumenteerde' een denkbeeldige is die is voorgeschreven om een buitenstaander te laten geloven en in de onzekerheden van hun anders-zijn te laten kruipen. Terwijl sociologie en antropologie precariteit beschouwen als een ideologie die hedendaagse, neoliberale arbeidsmarktomstandigheden aanpakt en als een kenmerk van het bredere leven (bijv. Bourdieu 1998; Dorre et al. 2006; Fantone 2007 volgens Lewis et al. 2015), hebben deze definities de neiging om de performatieve en artistieke mogelijkheden van sans-papiers te vergoelijken. Dit leidt tot de vertroebeling van de artistieke, theoretische en praktische mogelijkheden van lichamen zonder papieren. Als voorbeeld, de 'un-' in ongedocumenteerde of de 'sans-' in sans-papiers suggereren onmiddellijk negatieve connotaties (d.w.z. grof, ongeschoold en zelfs gevaarlijk). Maar er is meer aan de constructie van het ongedocumenteerde dat onzichtbaar is voor het oog: de manier waarop zo'n specifieke (groep) mensen presteren, belichamen, verbeelden, vervormen, profiteren van de term - de manier waarop zulke lichamen 'blijven bestaan' ( Butler 2015). België is een cruciale plaats in dit artistieke onderzoeksvoorstel/project vanwege zijn rol als een van de stichtende leden van de Verenigde Naties, een knooppunt voor humanitaire en bedrijfsorganisaties, en zijn complexe interne politiek - bijvoorbeeld het ontbreken van een volledig werkende nationale regering voor 600 dagen (Politico 2020). Dit project omvat een theoretische en artistieke dialoog (dwz conceptueel, enz.) met de specifieke onderzoekssites (aangezien de toekomstige interessegemeenschappen uit verschillende delen van België zullen komen) om de sans-papiers/ongedocumenteerde – artistiek te lokaliseren en te situeren. hun percepties, geleefde ervaringen en hun voortdurende 'worden'. Ik ben van plan om samen te werken met gemeenschappen zonder papieren in België die zullen komen uit (maar niet beperkt tot): a.) Zuidoost-Azië; b.) Afrika; en c.) en een gemeenschap van asielzoekers (waarvan de meesten afkomstig zijn uit het Midden-Oosten) (merk op dat de doelgroepen afkomstig zijn uit wat de hedendaagse geesteswetenschappen/sociale wetenschappen “het Globale Zuiden” noemen). Dialoog met de site – in het kader van dit project – zal ook lokale instanties (i.e. Belgische wijken, instellingen, ruimtes, enz.) betrekken. Dit artistiek onderzoeksproject vertrekt vanuit het perspectief dat artistiek onderzoek een vakgebied is, geen middel of output. Door kritisch aandacht te besteden aan de agentschappen van de samenwerkende gemeenschappen, volgt het project het artistieke onderzoek (praktijken) van Mika Elo: '[...] een ontluikende reeks culturele technieken, […] operatieve processen van reproduceren, doorgeven en doorgeven van wat overblijft van het leven: sporen, patronen, artefacten” (2017, p. 51). In dit proces wordt de onderzoeker geplaatst langs de bemiddelende lijnen tussen machtsapparaten en gemeenschappen zonder papieren, waarbij hij zich in zijn geheel bezighoudt met een uitputtend maar pertinent collaboratief, goedgekeurd en door de gemeenschap geleid projectplan om het artistieke en etnografisch materiaal dat, op zijn beurt, toekomstige geschreven en artistieke outputs zal informeren. Concreet zijn de doelstellingen van dit doctoraatsproject: • Om te komen tot artistieke en antropologische (interdisciplinaire) herinterpretatie van verschillende “sans-papiers/ongedocumenteerde” aannames, afbakeningen en belichamingen – evenals de relatie van de termen met het “gedocumenteerde”; • Om de “sans-papiers/ongedocumenteerde” te benadrukken als een geleefde/belichaamde/onderhandelde/uitgevoerde denkbeeldige en de mogelijkheden ervan in artistiek onderzoek en performance studies te vergroten; • Om de sociale, politieke en culturele implicaties te onderzoeken waarop de 'ongedocumenteerde' constructie is gebouwd; • De “ongedocumenteerden” aanmoedigen om hun agentschappen en hun recht om “te volharden” te onderzoeken (Butler 2015); • Dit is ook om de actor in de productie van identiteitspolitiek te onderzoeken, namelijk de staat (in de context van dit onderzoek, België). Het project vertrekt vanuit het perspectief van een buitenstaander (de ongedocumenteerde) en hoe een dergelijk perspectief het adoptieland ziet, begrijpt, relateert en onderhandelt; en • Onbevooroordeeld blijven met de artistieke onderzoeksmogelijkheden en samenwerkingen (inclusief organisaties/collectieven die werken met mensen zonder papieren) die dit project zal tegenkomen.