Duurzame materiaal beleving en perceptie als drijfveren voor levensduurverlenging: uitbreiding van kunststof karakterisatie voor een circulaire economie.

De huidige transitie naar een circulaire economie gaat gepaard met toenemende aandacht voor materiaalkeuze en –selectie, zowel bij de grondstofproductie als bij de impact op toekomstig geproduceerd afval. Literatuur geeft aan dat consumenten een sterkere band ontwikkelen met producten (en diens materialen) met een identiteit die overeenstemt met die van henzelf. Mensen vertonen meer beschermend gedrag voor producten waaraan ze gehecht zijn en zullen proberen hun vervanging zo lang mogelijk uit te stellen. Levensduurverlenging van een product is essentieel om circulariteit en waardebehoud te bereiken. Elke fysieke interactie met producten gebeurt via diens materialen. Materialen zijn de essentiële bouwstenen van producten hebben niet alleen een sterke invloed op het uiterlijk van het product, maar ook op de functionaliteit, de symbolische betekenis en de gehele zintuigelijke productbeleving. Materialen moeten dus bekeken worden vanuit zowel een functioneel/technische perspectief, als een gebruiks-/ervaringsgericht perspectief. Daarom is een allesomvattende materiaalkarakterisering nodig die niet alleen kennis technische eigenschappen en functionaliteit bevat, maar die naast economische en ecologische kenmerken, ook de ervaring en perceptie van materialen specifieert om de optimale materiaalselectie te ondersteunen. Door de groeiende inzichten in de schade die onze huidige kunststofconsumptie veroorzaakt, worden virgin kunststoffen door sommige maatschappelijke groepen als praktisch verwerpelijk gepercipieerd en zijn/worden sommige producten (bijv. plastic zakken, rietjes) verboden. Dit versterkt de zoektocht naar nieuwe en alternatieve duurzame materialen, zoals natuurlijk materialen en bioplastics, maar ook gerecycleerde kunststoffen. Momenteel worden deze nieuwe kunststoffen of zelfs gerecycleerde kunststoffen niet altijd ervaren als duurzaam door de industriële gebruikers (bijv. materiaalingenieurs en ontwerpers) of door consumenten, wanneer ze worden verwerkt in dagdagelijkse producten. Om deze waardevolle en unieke materialen opnieuw te waarderen, moet onderzoek dringend het doelbewust gebruik van kunststofontwerp voor langlevende oplossingen ondersteunen, in tegenstelling tot de veelheid aan huidige producten voor eenmalig gebruik. In deze context wordt een grote kenniskloof gedetecteerd op vlak van data van ervaringsgerichte materiaalkarakterisatie, die even belangrijk is als technische materiaaldata. Voortbouwend op ons eerder onderzoek, willen we een raamwerk opstellen voor ervaringsgerichte materiaalkarakterisatie dat gebaseerd is op het gebruik van fysieke, standaard demonstratievormen voor materialen (om experimentele condities te controleren over verschillende kunststoffen heen) en een reeks van ervaringsgerichte materiaalkwaliteiten voor karakterisatie door consumenten. Vervolgens zullen experimenten worden opgezet voor dataverzameling met specifieke materialen en gebruikers om het mediërende effect van materiaalbeleving en duurzame perceptie op materiaalhechting en de levensduurverlenging van een product te onderzoeken.

Trefwoorden:PRODUCTONTWIKKELING, ECODESIGN, CIRCULAIRE MATERIALEN, MATERIAALKARAKTERISATIE

Disciplines:Human-centered design, Systeem design