Micro-economische evaluatie van biobrandstofproductie uit Jatropha curcas

Jatropha is een wilde plant die de aandacht getrokken heeft van investeerders, maatschappelijke organisaties en openbare instellingen, omwille van haar gebruik als biodiesel grondstof, onder de veronderstelling dat zij broeikasgassen kan reduceren, energie onafhankelijkheid vergroten en de sociaal-economische ontwikkeling stimuleren. In tegenstelling tot andere grondstoffen voor biobrandstof, is jatropha niet eetbaar en kan zij groeien in marginale gronden. Daardoor wordt zij niet gezien als competitief met voedselproductie of natuurlijke grondstoffen. Onder deze veronderstellingen zijn jatropha plantages snel uitgebreid over de hele wereld, maar na de implementatie van vele jatropha projecten blijkt er bezorgdheid over de echte duurzaamheid ervan. De meeste investeringen en beleidsbeslisingen voor de promotie ervan zijn genomen op basis van onvoldoende technische en wetenschappelijke kennis over de productiviteit en winstgevendheid. Het is dus mogelijk dat sommige jatropha initiatieven negatieve sociaal-economische gevolgen hebben.

Eerst heb ik de politieke en sociale context van de verschillende promotieprogramma’s geanalyseerd, met een focus op de nadelen voor de boeren. Vervolgens heb ik de adoptiedynamiek geanalyseerd op basis van subsidies die toegekend worden via beleidsinstrumenten op het vlak van bio-energie en welke invloed deze subsidies hebben op de plattelandsontwikkeling, en of deze subsidies uiteindelijk bij de juiste mensen terechtkomen. Ik heb ook de factoren bestudeerd die boeren beïnvloeden om te beslissen om al dan niet jatropha te telen. Als laatste heb ik de winstgevendheid van jatropha cultivatie ingeschat. Deze studie is gebaseerd op gevalstudies uit Mali en Mexico. Data werd verzameld door semi-gestructureerde interviews met belangrijke stakeholders, focus groep discussies en rondvragen bij huishoudens.

Het resultaat van deze studie is dat jatropha promotieprogramma’s niet succesvol zijn bij de boeren op de onderzochte plaatsen, vooral door problemen gerelateerd aan de ondermaatse prestaties van het gewas, de lage zaad prijs en een ongedekte markt. Daarenboven bereiken de stimuleringsmaatregelen van de promotieprogramma’s niet de juiste mensen omdat zij eerder de boeren bereiken die het al beter stellen. Doordat de subsidies niet verkregen werden, groeide er wantrouwen over de programma’s wat vaak leidde tot het opgeven van jatropha cultivatie. De resultaten tonen ook aan dat de huidige winstgevendheid van jatropha teelt in Mexico bepaald wordt door de opportuniteitskost van land en werk. Als deze kosten worden meegerekend is jatropha verbouwing, onder de huidige prijs en productie scenario’s, economisch niet leefbaar. Deze studie concludeert dat als jatropha een rol wil spelen in de “pro-poor” bio-energie ontwikkeling, de huidige en toekomstige initiatieven moeten focussen op germplasma en landbouwpraktijken die de opbrengst optimaliseren.

De conclusies van deze studie kunnen beleidsmakers helpen om goede promotieplannen te maken voor zowel jatropha als voor andere opkomende biobrandstof gewassen.