Hoge hordes voor burgemeester die eredienstgebouw wil sluiten?

De Juristenkrant | 17 24 februari 2021 De burgemeester van Antwerpen sloot recent ter handhaving van de openbare orde verschillende synagogen en daarmee verbonden religieuze ruimtes, zoals een mikveh (een ritueel bad ten behoeve van de naleving van reinheidsvoor-schriften), naar aanleiding van de herhaaldelijke niet-naleving van bij ministeri-eel besluit opgelegde coronamaatregelen. Zo beperkt het MB van 28 oktober 2020 het aantal aanwezigen in een eredienstgebouw momenteel tot vijftien personen. De Raad van State oordeelde al dat die federale coronamaatregelen een inmenging in de godsdienstvrijheid vormen. Volgens Jonathan Bernaerts, Liesbeth Todts en Adriaan Overbeeke kan ook een burgemeester niet zomaar beperkingen opleggen, zoals het sluiten van eredienstgebouwen, ter vrijwaring van de openbare orde, zeker als hij de kern van het recht raakt. Jonathan Bernaerts, Liesbeth Todts en Adriaan Overbeeke D e handhaving van de (lokale) open-bare orde behoort van oudsher tot de belangrijkste taken van het lokaal bestuur, bij uitstek de burgemeester. Daaronder valt ook de handhaving van de openbare gezondheid, relevant in het ka-der van de coronacrisis (artikel 135, § 2, lid 1 N. Gem.). De artikelen 133 en 135, § 2 N.Gem. ver-lenen de burgemeester een ruime, algemene bevoegdheid om individuele (politie)maatrege-len te nemen gericht op de vrijwaring van de openbare orde, ook ten aanzien van plaatsen waar veel mensen samenkomen, bijvoorbeeld kerken. De mogelijke maatregelen zijn niet na-der bepaald, zodat dat in beginsel ook sluitings-beslissingen kunnen zijn. Daarbij passen twee aandachtspunten. Ten eerste is een sluitingsmaatregel op basis van deze algemene bevoegdheidsgrond maar mo-gelijk voor zover de te handhaven situatie niet valt onder een van de specifi eke politiebe-voegdheden van de burgemeester, die in speci-fi eke toepassingsvoorwaarden voorzien (RvS 6 september 1999, nr. 82.188). Zo kan hij de slui-ting van een voor het publiek toegankelijke in-richting bevelen wanneer de openbare orde wordt verstoord door gedragingen in die in-richting of nog, wegens het niet naleven van de Hoge hordes voor burgemeester die eredienstgebouw wil sluiten? uitbatings-of vergunningsvoorwaarden (arti-kel 134quater resp. 134ter N.Gem.). Er moet afdoende duidelijk worden gemaakt dat het geen toepassing betreft van die specifi eke be-voegdheden (cf. RvS 25 april 2016, nr. 234.505), zoals bij een niet voor het publiek toegankelij-ke inrichting of wanneer het niet slaat op de uitbatings-of vergunningsvoorwaarden. Een tweede aandachtspunt betreft de inzet van (lokale) ordehandhavingsmaatregelen ter handhaving van andere maatregelen, zoals de coronamaatregelen op federaal niveau. De lou-tere niet-naleving is ons inziens niet voldoen-de. Politiemaatregelen, zoals sluitingsmaatre-gelen, zijn preventieve maatregelen gericht op de vrijwaring van de openbare orde (RvS 24 oktober 2014, nr. 228.928). Er moet dan ook steeds een link zijn met de concrete ordehand-havingsbehoeften waarvoor de maatregel wordt opgelegd. Dat impliceert ook dat die maatregelen niet mogen worden ingezet om ordeverstoorders te bestraff en, bijvoorbeeld wegens inbreuken op bepaalde maatregelen (zie RvS 13 december 2012, nr. 221.751). Voorts moet de burgemeester de toepasselijke grond-en mensenrechten respecteren. Artikel 9 EVRM (en artikel 19 Gw. met analoge draag-wijdte) waarborgt mede collectieve godsdien-stuitoefening en het recht om eredienstgebou-wen te onderhouden (EHRM 24 mei 2016, Association de solidarité avec les témoins de Jéhovah e.a./Turkije). Inperkingen van die vrij-heid zijn volgens artikel 9, § 2 EVRM maar mo-gelijk onder de klassieke beperkingsvoorwaar-den: (1) voorzien bij wet, (2) noodzakelijk in democratische samenleving (3) voor een legi-tiem doel, zoals de bescherming van de open-bare orde en/of gezondheid. De sluiting van een synagoge of een ritueel bad moet worden beschouwd als een vrijheidsinperking waarop de klassieke toets moet worden toegepast. De sluiting van een eredienstgebouw is niet 'zomaar' een inperking. De Raad van State stel-de immers in twee arresten over bij MB getrof-fen coronamaatregelen dat het recht om het geloof op collectieve wijze te belijden, samen

Jaar van publicatie:2021

Toegankelijkheid:Closed