Dynamische Kielspeling (DKS) second opinion 5 marginale vaarten Sloehaven en risicobeoordeling manoeuvreermarge

Binnen het DKS^[1]-project implementeert de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit (GNA) een probabilistische rekenmethode voor de berekening van de toegankelijkheid naar de Scheldehavens in het GNA-gebied. In een probabilistische rekenmethodiek wordt de aanvaardbaarheid van een reis beoordeeld op basis van de kans op bodemraking, aangevuld met een minimale waarde voor de manoeuvreermarge^[2]. Deze DKS-methode dient de huidige deterministische criteria op basis van bruto kielspeling^[3] te vervangen. Voor de berekening van tijpoorten voor tijafhankelijke schepen werd in 2014 een aanbesteding uitgeschreven om de softwaretool WESP^[4] aan te passen aan de nieuwe berekeningsmethode. Deze opdracht werd toegewezen aan CGI en Charta. Deze laatste integreerde haar probabilistische rekentool ProTide in de nieuwe versie van WESP (WESP 4).

Teneinde de voorspelling van verticale scheepsbewegingen, zoals aangeboden door de DKS-berekeningen, te valideren, werden er ware-groottemetingen uitgevoerd op maatgevende schepen naar de Scheldehavens. Deze projecten werden uitgevoerd door WL/UGent in nauwe samenwerking met het Nederlandse Loodswezen en DAB Loodswezen. Zo werden meetvaarten uitgevoerd op zeven opvarende bulkcarriers naar Vlissingen-Sloehaven (Verwilligen et al., 2017) en negen meetvaarten op containerschepen van en naar Antwerpen (Verwilligen et al., 2019).

De verticale scheepsbewegingen opgemeten tijdens de zeven opvaarten van bulkcarriers naar Vlissingen-Sloehaven (Verwilligen et al., 2017) vertoonden goede gelijkenissen met de berekeningen welke uitgevoerd werden door middel van ProTide. Deze berekeningen werden weliswaar uitgevoerd met hetzelfde rekenhart (ProTide) als geïmplementeerd in WESP, maar niet door middel van de WESP tool zelf. De reden hiervoor is dat ten tijde van de meetvaarten naar Sloehaven, WESP 4 nog niet operationeel was.

De aanvaardbare overeenkomst tussen ProTide berekeningen en meetvaarten naar Sloehaven leidde tot een volgende fase, het schaduwdraaien, in de uitrol van DKS. Voor de opvarende bulkcarriers naar Sloehaven, wordt sinds augustus 2018 zowel een deterministische als een probabilistische tijpoort uitgegeven. Tot op heden is de deterministische tijpoort maatgevend en wordt de probabilistische tijpoort slechts informatief gecommuniceerd aan de loodsen.

Teneinde de WESP4 probabilistische tijpoorten voor opvarende bulkvaart naar Sloehaven te valideren, voert WL/UGent nacalculatie uit op vraag van GNA van vijf DKS-berekeningen.

Bijkomend wordt een risicobeoordeling uitgevoerd op het criterium manoeuvreermarge dat deel uitmaakt van de DKS-berekening. Op basis van oriënterende berekeningen wordt inzichtelijk gemaakt bij welke manoeuvres dit criterium maatgevend is voor de toegankelijkheid van de havens.

^[1] DKS: Dynamische KielSpeling

^[2] Manoeuvreermarge: kielspeling die bekomen wordt door de waterdiepte te verminderen met de diepgang midscheeps en de squat

^[3] Bruto kielspeling: Het verschil tussen de bodemdiepte en de hydrostatische maximale diepgang (in zout of zoet water) van het schip

^[4] WESP: WESterschelde Planner