Strategieën van verontschuldiging in het Spaans: een diachrone en sociolinguïstische benadering

Dit project kadert binnen het groter geheel van beleefdheidsonderzoek, maar richt zich op één specifieke beleefdheidsstrategie in het Spaans, namelijk de taalhandeling van het verontschuldigen. Hoewel er al een groot aantal onderzoeken zijn gewijd aan de studie van beleefdheid en taalhandelingen in de Engelstalige wereld, kwam de ontwikkeling hiervan binnen de Spaanstalige wereld slechts later op gang. De interesse in dit fenomeen is niet verwonderlijk,  daar het verontschuldigen een complexe taalhandeling is die een ruime waaier aan zowel taal-interne als taal-externe kenmerken met zich meebrengt. Om dit multidimensionale karakter van verontschuldiging te verklaren, zal het fenomeen bestudeerd worden vanuit een meervoudig perspectief, volgens twee dimensies van taalkundige variatie (1) diachronische variatie en (2) sociolinguïstische variatie in het hedendaags Spaans.

1. De diachrone studie zal zich richten op de ontwikkeling van een set van quasi-synonieme parenthetische verontschuldigingsmarkers lo siento, lo lamento, disculpa/e, perdona/e. Naast een gedetailleerd overzicht van de (morfo-) syntactische, semantische en meer discursieve kenmerken van deze markeerders doorheen de tijd, wil dit project ook vooral een bijdrage kunnen leveren aan het onderzoeksveld van de kwantitatieve historische taalkunde en een eerste empirische beoordeling leveren van de periodiseringsproblematiek in het Spaans.
2. Verontschuldigingsstrategieën zullen ook bestudeerd worden vanuit een sociolinguïstische invalshoek met inbegrip van leeftijd, geslacht en opleidingsniveau in het hedendaagse gesproken Spaans. Dit tweede luik bouwt voort op de eerste, maar plaatst deze taalhandelingen van spijt en verontschuldiging binnen het breder kader van beleefdheidsonderzoek in het hedendaags gesproken Spaans. 

Om een gediversifieerd en evenwichtig corpus te garanderen, komen onze gegevens uit handmatig geannoteerde data op basis van het Spaanse Corpus Diacrónico del Español voor de diachrone gegevens, en uit het Corpus Oral de Madrid en Corpus Oral del Lenguaje Adolescente de Madrid voor de hedendaagse gegevens. Deze data zullen worden geanalyseerd door middel van multifactoriële statistische modellering om het effect van de verschillende variabelen in kwestie en hun onderlinge relatie in kaart de brengen.