Hondenwandelingontmoetingen: gespreksopeningen tussen onbekenden die in het openbaar met hun hond wandelen

In het kader van het SNF/FWO-project De eerste vijf woorden: Meertalige steden in Zwitserland en België en de grammatica van taalkeuze in de openbare ruimte, onder leiding van Prof. Lorenza Mondada en Prof. Elwys De Stefani, bestudeert mijn proefschrift toevallige ontmoetingen van onbekende mensen die hun hond uitlaten in de openbare ruimte. Ik ben geïnteresseerd in de openingen van deze ontmoetingen, die zeer divers kunnen zijn: sommige zijn slechts "vluchtige momenten van co-presence" (Ryave & Schenkein 1974:273), terwijl andere leiden tot de geleidelijke totstandkoming van een gemeenschappelijke interactionele ruimte (Mondada 2009). Op basis van videodata van natuurlijk voorkomende interacties wil ik onderzoeken hoe deze voorbijgaande en mobiele ontmoetingen precies tot stand komen, welke praktijken en middelen de deelnemers van moment tot moment inzetten en, niet in het minst, welke interactionele rol honden als actieve deelnemers spelen.

Bestaande literatuur over openingen houdt rekening met de voorbereidende activiteiten die kunnen voorafgaan aan de wederzijds herkenbare intrede in de ontmoeting, met name Schegloff's (1979) notie van "pre-begin", of Mondada's (2010) notie van "pre-opening". In een mobiele omgeving zoals hondenuitlaten, zijn het tonen van wederzijdse waarneming en het elkaar benaderen fundamentele aspecten van het pre-begin, zoals geïmplementeerd in de mobiele trajecten van de partijen. Het ontstaan van een ontmoeting verloopt dan ook geleidelijk, waarbij de deelnemers in een proces van het vinden van een gemeenschappelijke tijdelijkheid zitten, schommelend tussen engagement en disengagement.

Een belangrijk aspect van mijn werk zal de fijnkorrelige analyse zijn van de constante lichamelijke "reflexieve micro-sequentiële aanpassingen" van de partijen terwijl ze elkaar naderen, gebaseerd op de sequentiële relatie van 'voorafgaand' en 'volgend', en georganiseerd door "meervoudige temporele gelijktijdigheden" (Mondada 2021). De aanwezigheid van honden maakt de situatie complexer, maar onthult tegelijkertijd bepaalde voorbereidende praktijken van de deelnemers. Ik zal de acties van de hond onderzoeken als zijnde relevant en consequentieel voor de acties van de oppassers (Mondémé 2013; 2016). Op basis van Goodwin & Goodwin (2004), die "participatie als actie" conceptualiseren, d.w.z. als een interactionele prestatie, beschouw ik de honden als potentiële deelnemers, dus om volledig te worden opgenomen in de sequentiële analyse van de ontmoeting.

Door gebruik te maken van multimodale gespreksanalyse en interactionele linguïstiek beoogt deze dissertatie (1) een bijdrage te leveren aan de analyse van openingen van mobiele face-to-face ontmoetingen door systematisch rekening te houden met de belichaamde hulpbronnen van de individuen op een micro-sequentieel niveau; (2) de relevantie van de publieke ruimte voor pro-sociale manieren van leven aan te tonen, evenals de interactionele en praktische uitdagingen waarmee deelnemers geconfronteerd worden tijdens het uitlaten van honden en hoe ze die overwinnen door blijk te geven van een ontluikend, gedeeld begrip van de praxeologische context; (3) nieuwe methoden te verkennen voor video-opnames in natuurlijke publieke omgevingen van interactie.