Onder controle houden van de aansluitcapaciteit door flexibel toepassen van RES, opslag en vraagsturing - FLEXICAP (FLEXICAP)

Het variabel en meer en meer verwacht flexibel verbruik van elektriciteit uit zon en wind zal in de toekomst moeten resulteren in een verhoogd elektriciteitsverbruik uit hernieuwbare bronnen. De zoektocht om on site een goede balancering tussen belastingen, decentrale bronnen en energiebuffers te bekomen is van essentieel belang voor een optimale energiehuishouding in zowel de private als de industriële sector. De technologische mogelijkheden om naast de zelfvoorziening en zelfconsumptie van energie te verhogen zijn voldoende voor handen, maar door verbruik én productie flexibel op elkaar te kunnen afstellen kan de zelfvoorziening nog sterk verhoogd worden. Echter, een nieuwe uitdaging staat voor de deur wegens het afschaffen ven de klassieke dag/nacht tarifering. Dit zal zich uiten in de vorm een actieve sturingen van verbruik wegens een bijkomende op aansluitvermogen gebaseerde tariefdrager (het zogenaamd capaciteitstarief). Door nu het gebruik van hernieuwbare energie te koppelen aan de meest optimale opslag en dit op zijn beurt te relateren aan een flexibele sturing gebaseerd op deze capaciteitstarief en de toekomstig variabele energietarieven voor middelgrote en kleine verbruikers betekent dit een nieuwe uitdaging voor het net van de toekomst.

Hét antwoord op deze vraag is ongetwijfeld het aanwenden en/of verhogen van de integratie van hernieuwbare energiebronnen en/of door gebruik te maken van opslagsystemen en intelligente flexibiliteit. Verschillende uitdagende en toekomstige technieken zullen geanalyseerd worden om de vooropgestelde optimalisatie te maximaliseren. Hierdoor kan ook de lokale uitbreiding van de netcapaciteit vermeden worden en de flexibiliteit in verbruik (demand response) aangewend worden om vraag en aanbod van energie (toekomstig gezien in functie van de tijdsafhankelijke energietarieven) in evenwicht te houden. Door bij te dragen aan de toekomstige nood aan flexibiliteit zal dit ook zijn impact hebben op het distributienet en het verhogen van het potentieel voor de integratie van elektrische oplaadpunten in het net.

De belangrijkste conclusies kunnen worden opgesplitst in energetische en economische conclusies.

Op energetisch vlak is de belangrijkste conclusie dat overinvesteringen in PV-installaties maar weinig extra zelfvoorziening opleveren. De voorkeur gaat naar kleinere installaties aangevuld met vraagsturing of batterijen. Hoe meer vraagsturing of opslag, hoe meer zonnepanelen kunnen worden aangeraden. Een zuidelijke oriëntatie van deze panelen blijkt nog steeds de beste.
Slim sturen van warmtepompen kan ervoor zorgen dat tussen de 30 en 50% van het verbruik uit deze zonnepanelen kan worden gehaald. Voor elektrische voertuigen ligt dit maximum ook rond de 50%, afhankelijk van de aanwezigheid van het voertuig overdag. Piekbehoudend sturen bij elektrische voertuigen kan bovendien zonder erg veel comfortverlies.

Op economisch vlak liggen de kaarten anders. Grotere pv-installaties blijken vaak erg rendabel, zelfs bij relatief lage injectievergoedingen. Opslagsystemen werden door de invoering van het capaciteitstarief en afschaffing van de terugdraaiende teller niet rendabel. Ook wanneer deze systemen bijkomend ingezet worden om de gemiddelde maandpiek te reduceren, betalen ze zichzelf zelden terug binnen hun levensduur. Vraagsturing van de grootverbruikers is veel interessanter en voorhanden, al blijkt dat er nog grote stappen moeten worden ondernomen om deze systemen correct te laten samenwerken.

De impact van het capaciteitstarief is voor laagspanningsklanten bijna altijd gering. Voor velen is het interessant om alsnog de maandpieken te reduceren. Voor de andere klantengroepen brengt het capaciteitstarief bijna altijd een stijging van de nettarieven met zich mee. De hoofdoorzaak hiervan is het wegvallen van het zeer gunstige maximumtarief op de transmissienettarieven. Deze groep wordt dus nog sterker aangemoedigd om het verbruik te spreiden.