Het einde der tijden denken: een filosofische eschatologie

 Niets lijkt minder rationeel dan het geloof in het einde der tijden. Eschatologische speculaties zijn doorgaans producten van religieus geloof en zelfs waanzin eerder dan van rationeel inzicht. Dit project wil nadenken over wat aan de rede lijkt te ontsnappen: het ontwikkelt een ‘filosofische eschatologie’. Filosofen hebben zich vaak ingelaten met eschatologie, de discipline die zich bezighoudt met de laatste dingen. Ze ontwikkelden echter voornamelijk eschatologische geschiedfilosofieën en vergaten de onderliggende vraag waarom het concept van het einde der tijden überhaupt zo overtuigend is. Dit project ontwikkelt daarom een filosofische meta-reflectie over eschatologische overtuigingen en hun culturele, existentiële en historische rol. Het beargumenteert dat eschatologische speculaties proberen om te gaan met menselijke eindigheid. De belangrijkste filosofische bron van dit project is het werk van Hans Blumenberg, met name zijn ongepubliceerd boekmanuscript over eschatologie. Deze filosofische interpretatie van eschatologie zal een nieuw licht werpen op de rol van eschatologie in het hedendaagse debat rond klimaatverandering en het Anthropoceen. Profetieën over het einde der tijden zijn immers niet verdwenen uit onze maatschappij. Vandaag hebben de nucleaire Apocalyps en de klimaatcatastrofe de verlossende en religieuze functie van de eschatologie afgeworpen. Dit project wil daarom nagaan wat het betekent voor de eschatologie om haar verlossend karakter te verliezen.