De Waarheid is Kapot: Online complottheorieën in competitie met de wetenschap.

De waarheid is kapot. In dit zogenaamde ‘post-truth’-decennium zien we online complottheorieën langbestaande wetenschappelijke consensus afdoen als nepnieuws. Groeiende groepen burgers beweren dat de klimaatcrisis een hoax, de aarde plat, en vaccineren gevaarlijk is – zoniet manieren waarop elites ons manipuleren. Recent onderzoek behandelt zulke complottheorienetwerken als meer dan paranoïde enkelingen, en hun theorieën als vormen van ‘populaire kennis’ als reactie op de ondoorzichtigheid van moderne instituties. Tegelijkertijd moeten we meer weten over de rol van internetplatforms (zoals Reddit, Youtube) om te begrijpen hoe deze netwerken ineens zo populair de competitie met de wetenschap aangaan. Methodisch is de vraag drievoudig. Discoursanalyse toont ‘Hoe relateren complottheorienetwerken hun populaire kennisproductie aan wetenschappelijke kennisproductie?’ Inhoudsanalyse toont ‘In welke vormen wordt populaire kennis geproduceerd, tekstueel, als memes of anders?’ Online etnografie en interviews tonen ‘Hoe eigen mensen zulke theorieën toe, en gaan ze die (re-)produceren als gedemocratiseerde ‘prosumenten’ of anderzijds?’ Deze vragen tonen niet alleen dát complottheorienetwerken wetenschappelijke consensus contesteren, zoals gekend, maar ook hoe internetplatforms dat mogelijk maken; in welke vormen; en door wie. Dit inzicht is waardevol beide om de groei van complottheorieën te begrijpen, evenals de rol van internetplatforms in de afwijzing van de wetenschap door burgers.

Trefwoorden:Digital media, Cultural media, Social change, Media Sociology, Political economy of communication

Disciplines:Culturele sociologie, Methodologie voor communicatieonderzoek