De pedagogisch-didactische aanpak van begrijpend lezen in het lager onderwijs in Vlaanderen

Dit doctoraatsonderzoek concentreert zich op begrijpend lezen in het lager onderwijs. Het onderzoek haakt in op de Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS) van 2021. Deze internationale studie brengt de leesprestaties van leerlingen in het vierde leerjaar in kaart en verzamelt contextuele informatie aan de hand van vragenlijsten voor leerlingen, hun ouders en leerkrachten. Vlaanderen nam tot dusver deel in 2006 en 2016 en kende in deze periode van tien jaar een sterke achteruitgang, niet alleen wat de leesvaardigheid van de leerlingen betreft maar ook op enkele kenmerken van het leesonderwijs en -klimaat. Een grondige verdere opvolging is nodig. We willen enerzijds de prestaties van de Vlaamse leerlingen opnieuw in kaart brengen en anderzijds meer licht werpen op verklarende factoren. Daarom is dit doctoraatsonderzoek erop gericht om het nieuwe PIRLS-onderzoek te implementeren in Vlaanderen. In het kader van dit doctoraatsproject verbreden we dit nieuwe PIRLS-onderzoek echter ook, met name om het pedagogisch-didactisch handelen van leraren inzake het leesonderwijs verder onder de loep te nemen. De literatuur wijst onder meer op het belang van expliciete instructie in leesstrategieën en van het bevorderen van de autonome leesmotivatie, maar de precieze mechanismen zijn nog niet voldoende uitgediept. Aan de hand van zowel kwantitatieve (structurele vergelijkingsmodellen, latent class analysis,…) als kwalitatieve methoden (lesobservaties, interviews,…) zal het doctoraatsonderzoek meer inzicht verwerven in beide componenten van effectief leesonderwijs. We gaan na hoe leerkrachten leesstrategieën onderwijzen en hoe zij de autonome leesmotivatie van leerlingen bevorderen, en we stellen vast hoe beide zaken samenhangen met de leesprestaties van de leerlingen.