Centrale onderzoeksvraag/doelDe centrale vraag in dit – inmiddels uitgevoerd – project is: Kunnen we een goed afwegingskader maken om natuurgerichte maatregelen op landbouwland te kiezen en implementeren, zo dat de balans tussen enerzijds landbouwproductie en anderzijds ecosysteemdiensten/biodiversiteit in evenwicht blijft? In het project zijn concreet deze maatregelen bestudeerd: de aanleg van houtkanten en grasstroken op de perceelsranden, een aangepast beheer van graslanden, een specifiek lokaal beheer. Alle bestaande kennis over de impact daarvan op de ecosysteemdiensten/biodiversiteit is samengebracht d.m.v. een meta-analyse. Er is nog een extra verifiëring voor de Vlaamse context uitgevoerd via lokale veldcampagnes. De economische impact van de maatregelen is becijferd. Ten slotte heeft ILVO een praktische rekentool ontwikkeld die op bedrijfsniveau de effecten op de productie en de ecosysteemdiensten beschrijft en die eventuele trade-offs identificeert.
De geplande meta-analyse heeft de impact van de maatregelen kunnen kwantificeren, zelfs met variabiliteit naargelang bepaalde kenmerken: bijvoorbeeld de invloed van een verschillende hoogte/breedte van de houtkant en grasstrook. Het eigen veldwerk op Vlaamse percelen (met houtkanten of grasstroken op de perceelsrand en op graslanden met een verschillende beheersvormen), en interviews met betrokken landbouwers (socio-economische en teelttechnische aspecten van de maatregelen) heeft de meta-analyse verder kunnen verfijnen. De ontwikkelde rekentool is in staat om de range van ecosysteemdiensten (waaronder ook productie) op bedrijfsniveau te voorspellen voor verschillende scenario’s.
Relevantie/ValorisatieDe wereldwijde biodiversiteit staat, als gevolg van tal van menselijke activiteiten, onder grote druk. Onderzoek wijst uit dat biodiversiteit een noodzakelijke factor is voor een functionerend ecosysteem. Dit ecosysteem levert diensten die voor de mens onontbeerlijk zijn (Díaz et al. 2008). In de Vlaamse context is het landschap zodanig geürbaniseerd en is de landbouwgrond zodanig waardevol dat het niet realistisch is om op grote schaal nieuwe natuurgebieden aan te leggen. Daarom bepleiten de partners van dit project een verbeterde kwaliteit en diversiteit van de aanwezige habitats, onder meer door ecologische herstelmaatregelen in de landbouwgebieden toe te passen. De economische haalbaarheid voor de landbouwsector blijft echter een prioritaire factor. Het project schuift dus kosten-effectieve realisaties van natuurgerichte maatregelen naar voor, die een win-win zijn voor verschillende sectoren. Dit onderzoek heeft de multidimensionele effecten van dit soort maatregelen blootgelegd en dat is essentieel voor het gestelde doel.
